Schooltoezicht
Het schooltoezicht was gelegd in handen van schoolopzieners. In Helder e.o. was dat in 1840 Karei
Lodewijk Kluppel (1792 - 1852). notaris en raadslid te (Den) Helder (in 1840 te Amsterdam). Zijn
district bevatte 43 scholen, te weten 26 scholen op het vaste land, de overige op de eilanden Texel,
Vlieland. Terschelling en Wieringen.
Een heel karwei voor iemand die ook nog notaris was, om al deze scholen (met de verbindingen van
toen) regelmatig te bezoeken. De combinatie schoolopziener en notaris, burgemeester, rechter of
predikant was niet zo gek als het lijkt. De schoolopziener had géén machtsmiddelen (zoals het drei
gen met het inhouden van de subsidie) en moest door contacten met autoriteiten verbeteringen (van
meubilair, gebouwen enz.) tot stand zien te brengen.
Een groter bezwaar was, dat de schoolopzieners, hetzij onbekwaam, hetzij te oud, niet ontslagen
konden worden. Vooral als een schoolopziener de jaarvergoeding van f 400,- niet kon missen, bleef
hij mooi tot de dood in functie (in 1840 waren er van de 77 schoolopzieners in ons land 23 boven de
zestig, waaronder leeftijden van 71 (3x), 74, 79, 80 en 84 jaar. Het oordeel van inspecteur Wijnbeek
over Kluppel luidde: "welgezind, werkzaam, doch met weinig veerkracht".
Wijnbeek
Wie was inspecteur Wijnbeek?
Toen Mr. Henricus Wijnbeek (1772 - 1866) in 1832 tegen een jaarsalaris van f 3.000,- werd
benoemd als hoofdinspecteur van het middelbaar en lager onderwijs, kreeg hij het toezicht op onge
veer 5000 scholen. Een toezicht dat hij als enige moest uitoefenen.
De uit een eenvoudig gezin afkomstige, via het kwekelingschap onderwijzer geworden en na jaren
lange zelfstudie in 1808 (te Leiden) in de rechten gepromoveerde Henricus Wijnbeek wist niet beter
te doen dan op stap te gaan, zoveel mogelijk scholen te bezoeken en daarover schriftelijk te rappor
teren.
Op 21 december 1839 schreef hij aan de Minister van Binnenlandse Zaken:"aan het eind van
deze maand zullen er zeven jaren verlopen zijn, sedert dat de inspectie der lagere scholen aan mij is
opgedragen geworden. Ieder jaar zijn eenige schoolressorten door mij bezocht en heb ik van mijne
bevinding bij dat bezoek verslag gedaan. Dit jaar waren alleen die van Noord-Holland te bezoeken.
Aan mijne verpligting voldaan hebbende in dit opzigt, heb ik de eer, Uwe excellentie het verslag van
den staat der onlangs door mij bezochte lagere scholen van Noord-Holland aan te bieden".
89
