"ONVRIJ TERRITOIR" BEKLEMT
DEN HELDER ANNO 1840
6
Do contributie bedraagt voor gewone leden fl. 25,per jaar en voor gezins- en jeugdleden
fl. 12,50.
Voor inlichtingen over contributie-aangelegenheden kunt u desgewenst contact opnemen
met de penningmeester, Drs. W.F. de Haan,tel. 02230 - 13219.
Provincie Noord-Holland 150 jaar
Deze bijdrage behoort in een feestelijke stemming te worden geschreven en gelezen, want
de aanleiding ertoe is een belangrijk jubileum. De provincie Noord-Holland bestaat
honderdvijftig jaar en dat is een legitieme reden voor een terugblik en enig feestvertoon. Er is een
gedenkboek verschenen over de historie en de ontwikkeling van de provincies Noord- en Zuid-
Holland, die in 1840 ontstonden toen bij een wijziging van de Grondwet de toenmalige provincie
Holland werd gesplitst op basis van de bestaande grenzen tussen de departementen Amstelland en
Maasland.
Naast het gedenkboek behoort tot het herdenkingsprogramma een boekje voor het
onderwijs, alsmede een compositie-opdracht, een korendag, een Holland-route voor wielrijders,
molenroutes, historische wandelingen, tentoonstellingen en een symposium. Ook de Toer-In 1990
staat in het teken van het jubileum, terwijl historische verenigingen als de onze eveneens hun
steentje hebben mogen bijdragen. Voor onze vereniging heeft de heer M.M.J. Hoogenbosch de
honneurs waargenomen. Op basis van verscheidene bronnen heeft hij een uitvoerig overzicht
kunnen samenstellen van het reilen en zeilen in Den Helder anno 1840. wij zijn ervan overtuigd,
onze leden en lezers een genoegen te doen met een samenvatting van hetgeen de Helderse
Historische Vereniging aan de "Begeleidingscommissie 1840 projekt" in Den Haag heeft doen
toekomen.
De provincie Holland
In een beknopte inleiding wordt het ontstaan van de "Helderbuyrt" op het voormalige
eiland van Huisduinen geschetst en vervolgens de ontwikkeling door de eeuwen heen tot de
gemeente Helder, die op 1 januari 1840 ruim 9000 inwoners telde. De provincie Holland, in ere
hersteld na het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813, telde op 1 januari 1840 ruim
970.000 inwoners (heel Nederland 2,8 miljoen).
Thans, 150 jaar later, hebben de provincies Noord- en Zuid-Holland samen ruim 5,5
miljoen inwoners (bijna zesmaal zoveel als in 1840), dat is bijna 38% van de totale Nederlandse
bevolking. In 1840 telde Noord-Holland na de splitsing 147 gemeenten, thans nog 76.
Ruim 9000 inwoners
De gemeente Den Helder, die in 1831 nog slechts 4600 inwoners telde, was in 1840
gegroeid tot een echt stadje met ruim 9000 inwoners. Welgeteld waren er op 1 januari van dat jaar
4757 mannelijke en 4331 vrouwelijke ingezetenen, onder wie 1489 echtparen, 105 weduwnaars
en 261 weduwen.
