10
Reitz, de voor Den Helder zo belangrijke gasfabriek, bleef vooralsnog twee maanden per jaar
buiten gebruik, zodat van "koken op gas" pas later sprake kon zijn.
Na de waterboeren zagen ook de water- en vuurvrouwen de klad komen in hun nering, al
bleef nog lange tijd de behoefte bestaan aan een maatje patentolie om de lampen te laten branden.
Kanaal als open riool
Tot de openbare voorzieningen, die nog vele tientallen jaren te wensen overlieten, be
hoorde de verwerking van huisvuil en afvalstoffen. Het huisvuil, het afval uit de visverwerkende
bedrijfjes en het straatvuil, dat door de burgerij bijeen werd geveegd, werd op gezette tijden op
gehaald door van gemeentewege gecontractueerden. Daartoe waren in 1818 en 1824 z.g.
"keuren" vastgesteld, die echter in perioden van zware regen- of sneeuwval moeilijk konden
worden nageleefd. De contractanten sloegen dan rustig één of meer buurten over.
De burgerij zat hier dan niet mee, maar deponeerde het huisvuil zonder gewetensbezwaar
in een der vele sloten, of... in het Helders kanaal, dat al sedert 1829 als een open riool fungeerde
(en dat tot na de Tweede Wereldoorlog is gebleven). Ook tegen de omrastering van de Rijkswerf
en in het bermslootje langs de zeedijk konden de Nieuwediepers heel wat vuilnis kwijt.
Niemand kon toen beseffen hoeveel op milieugebied nog in het verschiet lag. De tijd
moest nog komen dat het Helderse huisvuil met de daartoe gebouwde onderlosser "Hygiea" op de
Noordzee werd geloosd. Als wind en water tegenzaten vonden de Nieuwediepers veel drijvend
afval op het Huisduiner strand terug. En later zag men de meeuwen zweven boven die
uitgestrekte duinpan, die vele jaren als stortplaats heeft gefungeerd.
Van recenter datum zijn de lange treinen met groene transportwagons van de VAM in
Wijster, maar ook deze hebben de oplossing van het groeiende milieuprobleem niet dichterbij
kunnen brengen. Zo blijft er - evenals in 1840 - nog veel te wensen en tot stand te brengen.
C.A. DEKKERS
