deepden
ei. tijd-
de o/idesi
kind.en.en,
e rwg.
d voo/t
van. één
Kalhnan
met een
;eld. Het
nm. vier
;nzee
md op
lilleurs
jchter de
;n van
;en af-
sgeschut
;pen op de
i. waarmee
ïswaardige
lerlands
de Duitse
33
De stellingcommandant van Kornwerderzandde kapitein C.P.J. Boers, vroeg die
steun bij de marine en de op 10 mei nog in Vlissingen liggende, maar naar Den Hel
der ontboden Hr.Ms. "Johan Maurits van Nassau" arriveerde, na onderweg nog door
Duitse vliegtuigen te zijn aangevallen, op 13 mei 1940 in het vaarwater de Doove
Balg in de Waddenzee. Op de avond van die dag gaf het schip een zestal proefscho
ten af en zweeg toen tot de volgende morgen. Onderwijl hielden de Nederlandse mili
tairen in de stelling Kornwerderzand de Duitsers op ruime afstand met mitrailleur-
vuur en door het voorterrein af en toe met zoeklichten te beschijnen.
Om 9 uur 's morgens van de 14e mei begon de taak van de "Maurits" pas echt.
Over een afstand van zo'n 18.5 km. slingerden de 15 cm. kanons hun granaten met
grote precisie naar de doelen, die men in een combinatie van telefonische en radio
grafische communicatie via Den Helder van Kornwerderzand kreeg opgegeven. De artil
lerie-officier aan boord van de "Johan Maurits", de luitenant ter zee L.E.H.Reeser
verstond zijn taak. De op de Friese dijk opgestelde artillerie werd tot zwijgen ge
bracht zonder dat men daar aanvankelijk wist waar het zware vuur vandaan kwam.
Later die dag kreeg het schip order de acties te staken en naar Engeland uit te
wijken. De capitulatie van Nederland tegen de Duitse overmacht werd binnen enkele
uren verwacht, na het grote terreurbombardement op Rotterdam en diezelfde bedrei
ging voor andere Nederlandse steden.
Onderweg naar de rede van Den Helder werd de "Johan Maurits" door Duitse vlieg
tuigen met bommen en mitrailleurvuur aangevallen, doch liep daarbij geen schade van
betekenis op.
In de namiddag van de 14e mei vertrok men, in konvooi varend, met de "Van Brakel'
"Nautilus", "Douwe Aukes", "G 13" en "G 15" naar Engeland.
Hr.Ms. "Douwe Aukes" (collectie W. Kalkman)
Te 16.50 uur werd de capitulatie van Nederland een feit, maar de Duitsers zou
den nog wraak nemen op de "Johan Maurits". In de vooravond werd het konvooi door
drie vliegtuigen aangevallen op ongeveer 5 mijl ten westen van Callantsoog. De
"Maurits" kreeg direct een bomtreffer op de commandotoren, die brand in het bene
denschip veroorzaakte. Toch bleef men met behulp van de mitrailleurs verwoed de
aanvallen afslaan. Negentien aanvallen werden door de Duitsers ondernomen om het
schip buiten gevecht te stellen. Bij de laatste aanval vielen er twee bommen in de
machinekamer en een in de schoorsteen. Het voorschip zonk snel en vanaf het
achterschip sprongen veel bemanningsleden in zee voordat het schip geheel ten
onder ging met elf Nederlandse marinemannen.
De in zee drijvende schipbreukelingen (in opdracht van de commandant had ieder
een een zwemvest aan) werden, zoveel als onder de chaotische omstandigheden moge
lijk was, door andere marineschepen opgepikt.
