90
VA-N AAFNEMERS EN M0L5NfARS.
Van welke richting men rond de eeuwwisseling lieuwediep naderde,
overal, werd het stadsbeeld gedomineerd door de molen aan de Mo
lengracht, de molen "De Eendragt". De oude ansichtkaarten uit de
collecties Kalkman en Rondel gaven vorige zomer een fraai gezicht
op deze stellingmolendie in 1843 als trasmolen in gebruik werd
genomen door de aannemersfirma (iebroeders Janzen»
Tras is gemalen tufsteen, een vulkanisch materiaal dat in de da
gen dat de portlandcement nog niet bekend was, gebruikt werd als
metselspecie. Tufsteen heeft de eigenschap onder alle omstandig
heden zeer hard te worden.
Als grootste aannemers ter plaatse, was het niet vreemd dat zij de
produktie van dit onmisbare materiaal in eigen hand namen, voor
hout zorgde de heer L. den Berger, die sinds 1830 aan de overzij
de van het Helderse Kanaal een houthandel exploiteerde met balken-
haven en de houtzaagmolen "De Onderneming". Na overlijden van Den
Berger werd deze molen verkocht en afgebroken, terwijl de balken-
hpven in 1865 werd gedempt. Om in de behoefte aan hout te voorzien
bouwden de gebroeders toen een eigen houtzaagmolen aan de rand
van de toenmalige nieuwe stadswijk "De Nieuwstad",waar vandaag nog
de houthandel voorheen Nico Vinken Co. is gelegen.
De heren Janzen waren geboortig uit Lindern in Oldenburg, waar Jo-
hannes Stephanus in 1801 werd geboren en zijn broer Johannes Eilard
twee jaar later. Opgeleid in de bouwnijverheid zullen zij waar
schijnlijk vernomen hebben van de grote bouwwerken die aan het
Nieuwediep werden uitgevoerd. Het waren de plannen van Jan Blanken
die, aanvankelijk ontworpen voor Napoleons "Gibraltar van het Noor
den", onder koning Willem I in vereenvoudigde opzet werden uitge
voerd. De bouw van de kantoren en werkplaatsen, de z.g. Franse ma
gazijnen op Willemsoord, verschafte aan zeer veel bouwvakkers een
boterham. Naar het schijnt in gezelschap van een Amsterdamse aan
nemer zijn de beide Janzens aan het Nieuwediep beland.
Toch leren we hun bestaan eerst kennen als in 1829 in café "De Ro
de Leeuw" in de Artilleriestraat een aanbesteding plaats vindt van
de gemeenteschool nr. 4 aan de Hoofdgracht. Met een scherp bereken
de calculatie van 8.460t- zijn de gebroeders Janzen de laagste
inschrijvers en wordt het werk hen gegund. Tot genoegen van bur
gemeester en assessoren wordt het werk ondanks ongunstige weers
omstandigheden tijdig en naar behoren afgeleverd.
In hetzelfde jaar trouwt Johannes Eilard, in de wandeling Janbaas
genaamd, met de uit Minden afkomstige Clara Louise Meijer, degene
