85
Lang is Haverschmidt hier geen predikant geweest. Omstreeks kerst
mis 1862 arriveerde hij. Zijn latere biograaf Dr. Johannes Dyserinck
was één van zijn collega's. Haverschmidt was hervormd predikant, dus
ik moet aannemen, dat zijn Kerk de Hervormde kerk in de Oude Helder
is geweest of mogelijk ook die aan de Weststraat. Dyserinck maakt in
zijn biografie melding van het feit dat Haverschmidt reeds in 1863
overwoog zijn ontslag aan de kerkeraad aan te bieden. Dyserinck hier
over:
"Zaterdagmiddag deden wij, Haverschmidt, Bron en ik, gewoonlijk een
wandeling naar het dorp Huisduinen met zijn vuurtoren en zijn prach
tige strand. Onze arbeid voor de volgende morgen of avond gaf niet
zelden de stof onzer samenspreking. Onze Foudgumse vriend gevoelde
zich aanvankelijk wel bezwaard onder de hogere eisen die hij zich
tegenover zijn meer beschaafd gehoor voor zijn prediking stelde -
hij schatte eigen krachten zo gering - maar weinig konden wij ver
moeden dat hij na zijn intreden op Kerstmis '62 reeds voor Pinkste
ren '63, door zwaarmoedigheid gedrukt, aan de Kerkeraad zijn eervol
ontslag zou vragen. Deze brief kwam in handen van Bron, de scriba,
die na lezing, de neerslachtige vriend bezocht en op besliste toon
hem verzekerde zijn verzoek niet in de vergadering te willen bren
gen. "Gij moet de namiddagbeurt op eerste Pinksterdag vervullen.
Daaraan is niets te veranderen". De brief werd verscheurd. Haver
schmidt liet zich leiden als een kind. Zijn hervormde ambtgenoot
Bron en ik zaten die middag onder zijn gehoor en waren bij de we
tenschap van het gebeurde diep onder de indruk van zijn voortref
felijke toespraak over Handelingen 11:2: "En er geschiedde haastig-
lijk uit de hemel een geluid als van een geweldig gedrevene wind
en vervulde het gehele huis waar ze zaten". Gelukkig voor Haver-
schmidts toekomst is deze zaak geheim gebleven"..
In de zomer van 1863 trad hij in het huwelijk.
In 186lf nam hij het beroep op Schiedam aan en vestigde zich aldaar.
Misschien dat het inkomen dat hij in Den Helder genoot( f 500..
per jaar' één van zijn overwegingen is geweest van standplaats te
veranderen. In 189é- pleegde hij zelfmoord. In 185é-(veertig jaar
daarvoorschreef hij één van zijn bekendste gedichten: "De Zelf
moordenaar".
Huisdui en, maart 198;,J.P. Ambriola.
Geraadpleegde literatuur:
"De dominee en zijn worgengel'" R. Nieuwenhuys, Amsterdam 1964.
'SniAKen en grimlachjes"
"Familie en Kennissen" Fran90is Haverschmidt ingeleid
door R. Nieuwenhuys, A'dam 1981