51 landing der Engelsen, evenals het kerkgebouw der Jansenisten, verwoest". De Engelsen en Russen gebruikten de van de middeleeuwen daterende en in Gotische stijl gebouwde kerk te Huisduinen als hospitaal. Het gebouw werd zodanig door hen gehavend "dat het in 1800 voor afbraak verkocht en gesloopt is geworden". De landing der Engelsen en Russen mag dan uiteindelijk op een mislukking voor hen zijn uitgedraaid, ook Daendels heeft heel wat, voornamelijk materiële schade geleden, deels als direct gevolg van de oorlogshandelingen, maar deels ook do'or de slechte wegen door de moerassen van de latere polder het Koegras. Toen Daendels zijn tegenstanders niet uit het duingebied verdrijven kon, heeft hij zicb op een positie in de Zijpe teruggetrokken. Als onderdeel van deze manoeuvre moesten twee bataljons zich bij de hoofdmacht aansluiten; deze moesten 's npchts de moerassen van het Koegras passeren, waarbij ze nagenoeg alle bagage en enige manschappen verloren. Een ooggetuige-verslag van deze nachtelijke evacuatie: "Nu moest ik, wilde ik niet risqueren door den vijand afgesneden te worden, verre van hem blijven, en besloot dus een toer te maken achter het buitenveid over, moetende het volk tot aan den buik toe door het water en slijk heen, waardoor ik ook mijne drie hauwitsers heb moeten laten zitten, als kunnende dezelve met geene mogelijkheid uit den slijk krijgen. Eindelijk ben ik met eenen afgematten troep, des nachts om twee uren aan het Zand gearriveerd De vijandelijke landing der Engelsen en Russen begon op 27 augustus 1799» 's morgens tegen vier uur, tussen de Kleine Keet en het Weeshuis van Huis duinen op Heilarn. Op 18 oktober dat jaar kwam een verdrag met de Engelsen en Russen tot stand. Hun zou een vrije aftocht verleend worden, "mits zij, na de batterijen aan den Helder hersteld te hebben, voor den 30 November alle kusten, eilanden en binnenzeeën der Bataafse Republiek zouden ontruimd hebben. Onze vloot bleef helaas in hunne handen.". De Engelsen en Russen gingen met deze voorwaarden akkoord. By hun in scheping heerste een grote drukte. "Voor weinige guldens kocht men bij hun vertrek een paard, en om de inscheping te bespoedigen, gaf de beveldhebber last om 150 stuks paarden dood te schieten.". De Franse invloed heeft ertoe geleid, dat Den Helder tot "zetel van Bestuur" werd verheven.Huisduinen raakte de uitoefening van zijn eigen recht kwijt. "Al de zaken daarop betrekking hebbende, zoomede het schavot, zijn toen van daar naar Alkmaar overgebracht. Aangezien de Helder door de veran derde omstandigheden van de zeevaart voor bedrijf en nering veel beter gelegen lag dan Huisduinen, verhuisden vele inwoners van daar naar den Helder" De kerk in Huisduinen werd door de Engelsen en Russen gebruikt(Verbruikt?) als hospitaal, de Fransen, in Den Helder gelegerd, gebruikten de hervormde kerk(later vervangen door de Westerkerk) voor huisvesting van Spaanse krijgs gevangenen. De gelovigen behielpen zich door hun godsdienstoefeningen te houden in een hooischuur. Een jaar later, "in 1812 kreeg de gemeente de kerk weder terug, die zij tot de stichting der Westerkerk, 1845* bleef gebruiken". De doopsgezinde kerk onderging eenzelfde lot. "Zij werd nl. door de Franschen inbezit genomen en eerst in het volgend jaar, 1814, werd zy weder tot het houden der godsdienstoefeningen in orde gebracht". Hoewel Napoleons macht eind 1813 definitief gebroken was, en zich aller wegen een omwenteling voltrok, bleef het in Den Helder bij het oude. De berichten over de ineenstorting van het Franse rijk bereikten weliswaar ook Den Helder, maar men durfde zijn vreugde hierover niet echt te uiten, te zeer bevreesd voor het hier nog zetelende Franse bestuur. In niet geringe mate is deze angst toe te schrijven aan admiraal Ver Huell, die onvoorwaardelijk trouw aan Napoleon bleef. Op 18 november 1813 vernam men, dat bijna alle Fransen het land uit waren gevlucht. Franse douaniers ter plaatse kozen, met medeneming van de kas(i),

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1989 | | pagina 3