- 30 -
VAN ATJBKLOQDS TOT TIVOLITHEATERgeografische vernoemingsnamen
in Den Helder.
De naam Atjeh is me zeer vertrouwd. Toen ik ruim een halve eeuw geleden
als vijf-zesjarige op de Buitenhaven kwam te wonen, stond de in mijn
kinderogen reusachtige Atjehloods dichtbij ons huis. Dat huis, destijds
nummer 39, is allang verdwenen(nee, niet eens door oorlogshandelingen,
gewoon afgebroken, er moest een parkeerplaats komen),, maar die loods
staat er nog steeds. Hoe lang staat die loods er al?
Een interessante vraag - misschien is er een lezer die het precies weet
- maar ik vermoed dat die loods er al zo'n kleine honderd jaar staat.
Er zijn Nieuwediepers die beweren dat de loods vernoemd is naar het
wachtschip Atjeh dat omstreeks de jaarwisseling "achter" de loods in de
Binnenhaven was afgemeerd. Maar als dat niet juist is, is de "vernoeming"
naar Atjeh op Sumatra in het voormalige Nederlands-Indië waarschijnlijk
geschied omdat de loods er is neergezetin de tijd dat Atjeh zeer "in op
spraak" was vanwege de gevechtshandelingen aldaar. Het is misschien niet
ieder meer bekend dat de definitieve onderwerping van het sultanaat At
jeh na een lange(sedert 1873)slepende strijd, tenslotte in 1903» na zeer
hevige en bloedige gevechten door generaal Van Heutz in het voordeel van
het Nederlandse gouvernement beslecht was. In hoeverre een en ander een
rol gespeeld heeft bij de naamgeving van de(eerste) straten van de zgn.
Indische buurt is me niet bekend, maar waarschijnlijk acht ik het niet.
Oorlogsnamen.
Het kwam in ons land - maar ook daar buiten - vaak voor dat een gebouw,
gehucht, stadswijk of gewoon een perceel land werd vernoemd naar een
land of een plaats dat door bijzondere omstandigheden - zoals gevechts
handelingen - sterk in de belangstelling stond.
De benoemingsnaam Atjeh, maar vooral Lombok waar in 1894 hevig gevochten
is, komt in ons land veel voor(Lombok zeker 120 keer!)..
^en andere "oorlogsnaam" die we in het Helderse territorium tegenkomen
is die van Majubaberg, een duintop in de Grafelijkheidsduinen bij Huis
duinen, genoemd naar de gelijknamige berg in Zuid-Afrika, waar in 1881
hevig gevochten is in de Transvaalse oorlog.
In een iets latere periode, ten tijde van de befaamde Boerenoorlog
1899-1902)is in Den Helder een aantal woonstraten naar bekende Boeren
generaals als De Wet, Botha en Hertzog genoemd. Een in 1902 in Koegras
gebouwde boerderij heet Oranje Vrijstaat.
Een naam die nooit echt algemeen aanvaard is, maar die toch wel enige
tijd gebruikt is voor de in de beginjaren vijftig gebouwde wijk ten wes
ten van de Burgemeester Houwingsingel is de naam Korea vanwege de Koreaan
se oorlog(1950-1953)die destijds woedde.
Elders in ons land zijn ook diverse buurtschappen, woonwijken, gebouwen