Kanttekeningen bi.i een straat: de "rue du Helder" te Pari.is..
door: Martin van Kralingen»
Zolang er steden zijn, zijn er straten. Vanaf het moment dat er steden
bestaan, zijn het verzamelplaatsen geweest van mensen. Veel mensen van.
buiten waren in die steden soms geruime tijd in de weer om een oude ken
nis of bloedverwant terug te vinden. Men kan zich vandaag aan de dag,met
alle moderne informatie- en communicatiemiddelen, nauwelijks nog voor
stellen hoe dat ooit geweest moet zijn; op zoek in een sfeer van betrek
kelijke chaos op plekken waar het wemelde van de zonen wier vader Jam
heette, of Dirk
Met de modernisering die in gang werd gezet met de Industriële en de
Franse^Revolutie zou er in Europese steden veel gaan veranderen. Als in
dustriële centra werden ze steeds belangrijker en navenant groter en
groter. Dat had uiteraard vele konsekwenties op het gebied van de ruimte
lijke inrichting, maar zeker ook voor de naamgeving van straten.De funkti-
onele naamgeving bijvoorbeeld kon grote verwarring opleveren, wanneer men
beseft dat sommige steden na verloop van tijd wel tien of meer kerken huis
vestten, of twintig brouwerijen. Zo kwamen na verloop van tijd andere
straatnamen in gebruik. Die konden niet allemaal "Vrijheidsstraat, "Revo
lutiestraat" of iets dergelijks heten. Hoefde ook niet, want de Franse
revolutie baande de weg voor de talentvolle burger die geen dubbele ach
ternaam bezat, maar desondanks verdienstelijk kon zijn voor de natie.
Als dichter, filosoof, componist, staatsman en natuurlijk als soldaat,
om er eens enkele te noemen. En zo gebeurde datgene, wat wij tegenwoor
dig gewoon vinden: straten kregen de narnen van verdienstelijke burgers.
In Parijs, vanaf het einde van de 18e eeuw vooral de hoofdstad van een
revolutie die niet tot de Franse grens beperkt bleef, ontstond een bij
zonder gebruik. Een groot aantal straten kreeg de naam vam een bekende
Europese stad: Madrid, Milan, Moscou, Amsterdam, Londres, Rome, enzo
voort. Ze onderstrepen het karakter van Parijs, zijnde dat van een we
reldstad. Wie echter verwacht nu, in zon ambiance een straatje aan te
treffen, beetje sjiek, deftige hotels, beetje Concertgebouwbuurt eigen
lijk, dat wordt aangeduid als de "rue du Helder"? Je zal er toch wonen,
en je ooit op een dag misschien afvragen naar wie of wat de naam van
jouw straat verwijst. Ziet u het gebeuren?
Voor de onder-zoekende mens in Parijs bestaat er een handige gids(met
beschrijving)van de Parijse straten. Zo lezen we over "onze" straat,dat
zij is gelegen in het IXde arrondissement, tussen de boulevard des Ita-
liens(huisnummer 36)en de boulevard Haussmann(huisnummer 13-17).
De straat is 145 meter lang en 9^74 meter breed. Wat de gids niet ver
meldt, maar wat men ter plekke ondervindt, is dat de straat op enkele
honderden meters is gelegen van de Opéra en van de grote warenhuizen
"Galeries Lafayette" en "Au Printemps". Volgens de beschrijving in de
gids, bevindt de straat zich op de plaats waar vroeger, vanaf I775»een
blinde steeg(de Taitbout-steeg)liep die leidde naar de moestuinen van;
de ex-schatbewaarder van de schutterij van Bouret de Vézelay. De straat
ontstond in 1793» werd in 1799 doorgetrokken naar de boulevard des Ita-
liens en vanaf 1800 bebouwd. De naam dateert uit 1799 en is ontleend
aan het fort van Helder(Holland)dat de Engelsen tevergeefs poogden in
te nemen op 26 augustus 1799» aldus het genoemde boekje. Wij weten in
middels natuurlijk, dat de laatste mededeling op een vergissing moet
berusten: Den Helder werd op 27 augustus 1799 wel degelijk door de
Engelsen ingenomen en zelfs tot eind oktober van hetzelfde jr ar bezet
gehouden. We zullen maar aannemen, dat de auteurs van stratengidsen
geen chauvinistische bedoelingen in de zin hebben.
Weinigen zullen misschien hebben gehoord van Louis Jacques Thénard(1777-
1857). Maar deze vermaarde bewoner was ooit een vooraanstaand chemicus
en als zodanig als hoogleraar werkzaam de Parijze Fcole Polytechnique
- het -