- 16 - kon vorden geweid. Dit had tot gevolg, dat er veel boter kon wor den geproduceerd. Er zal vooral veel schapenteelt zijn geweest (schapekaas En hiermede kom ik aan mijn tweede schriftelijke bron: op 16 september 1592 verschenen voor notaris Jan Thomasz., notaris te Alkmaar, ten huize van de toenmalige Huisduiner schout Dirk Cor- nelisz. Vroulandt, een 7-tal Huisduiner ingezetenen in leeftijd varierende van 54 tot 86 jaar, die verklaarden dat er een balk heeft gelegen in de woning van 'Dirck Snyer', welke balk zij heb ben gezien.Van hun 'voor'ouders hadden zij vernomen, dat deze balk afkomstig was van eeïl boom, die had gestaan op de plaats welke men thans (in 1592) 'de Haeken' Haaks) noemt en nu in de Noordzee is gelegen. Er moet dus worden gedacht aan de aanwezigheid van een bos ter plaatse. Een drietal van hen verklaarde voorts, dat ze van hun 'voor'ouders hadden vernomen, dat hun dorp zoveel land bewesten en noordwesten van de kerk (van I592) had liggen, dat zij slechts twee wagens met hooi op één dag konden thuishalen (het dorp van vóór 1500 lag veel westelijker dan het Huisduinen van 1592 en waarschijnlijk aan de Noordzeekant), Ten slotte verklaart Maarten Cornelisz. Gorter, oud omtrent 70 jaar (dus geboren plm. 1522), dat hij heeft gekend een Huisduiner, genaamd Fock Willemsz., die hem meermalen had verteld, dat hij na dat hij zijn broekspijpen tot de knieën had opgestroopt met een 'elger ael ging sticken' op de plaats, welke men in 1592 dan het Spanjaardsgat noemt en omtrent 1-g- mijl in zee is gelegen (elger aalgeer een aal-speer). Tot 1600 stond de Huisduiner kerktoren nog op het strand en is toen als gevolg van een storm door de zee verwoest. In een verklaring voor schout en schepenen van Huisduinen van 29 februari 1604 delen een aantal Huisduiners mede, dat het eiland meer dan de helft groter is geweest. Ook waarschuwden zij er tegen, dat het rampzalig voor Huisduinen zou zijn, indien men tussen Cal- lantsoog en Huisduinen een dijk zou aanleggen, omdat dit tot gevolg zou hebben, dat het zeewater alsdan niet meer over de strandwal tussen de beide dorpen naar het oosten zou kunnen uitwijken, en in plaats daarvan door het Marsdiep zou gaan stromen, hetgeen ontegen zeggelijk voor Huisduinen landverlies tot gevolg zou hebben. De gewraakte dijk, de 1 Oldenbarnevelt sdi jlcis er in l6l0 toch gekomen en de geschiedenis heeft geleerd dat deze Huisduiners gelijk hadden. In dit verband is het misschien geoorloofd te wijzen op een overeenkomstige geschiedenis, nl. het ten ondergaan van het dorp West-Vlieland in de eerste helft van de 18e eeuw. Een dorp, waar in 1600 nog 300 haardsteden stonden alsmede een Gereformeerde kerk (hun laatste domineeGerardus van Petten, was van 1736 tot aan zijn overlijden in 1764 gereformeerd predikant te Huisduinen), twee Doopsgezinde vermaningen en een raadhuis met toren. In 1629 werd tussen Texel en Eierland de Zanddijk aangelegd. Het gevolg hiervan is geweest, dat de zandbanken tussen Texel en Eierland gingen ver dwijnen en dat West—Vlieland de volle laag van de Noordzee kreeg. In februari 1714 werd de stuifdijk aldaar vernield, waardoor het zeewater het dorp inliep. Dit geschiedde opnieuw in 1722. En in 1735 stonden er welgeteld nog twee huizen. Vele inwoners vertrok ken naar Texel (Oosterend, Oost en Oudeschild). In tegenstelling tot Huisduinen kon West-Vlieland zich niét naar het oosten ver plaatsen, want daar was geen land. Terug naar die boom van de Haaks. Op 27 september 1775 werd voor notaris Pieter de Leeuw, notaris te Den Helder en Huisduinen, een verklaring afgelegd door de Helderse zeeman en visser Hark Wentel (geref. gedoopt 30 oktober 1701 te Den Helder, zoon van Jan Harksz. Wentel en Trijntje Pietersdochter Swan). Hij verklaarde, dat &ij vele malen met schuit en volk heeft gevist op zee in het Noordwes ten of Noordnoordwesten op l-g- of 2 mijlen van Kijkduin c.q. de Huisduiner kerk. Dat hij meermalen heeft ontdekt, dat de grond

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1988 | | pagina 4