- 16 -
kon vorden geweid. Dit had tot gevolg, dat er veel boter kon wor
den geproduceerd. Er zal vooral veel schapenteelt zijn geweest
(schapekaas
En hiermede kom ik aan mijn tweede schriftelijke bron: op 16
september 1592 verschenen voor notaris Jan Thomasz., notaris te
Alkmaar, ten huize van de toenmalige Huisduiner schout Dirk Cor-
nelisz. Vroulandt, een 7-tal Huisduiner ingezetenen in leeftijd
varierende van 54 tot 86 jaar, die verklaarden dat er een balk
heeft gelegen in de woning van 'Dirck Snyer', welke balk zij heb
ben gezien.Van hun 'voor'ouders hadden zij vernomen, dat deze balk
afkomstig was van eeïl boom, die had gestaan op de plaats welke men
thans (in 1592) 'de Haeken' Haaks) noemt en nu in de Noordzee
is gelegen. Er moet dus worden gedacht aan de aanwezigheid van een
bos ter plaatse. Een drietal van hen verklaarde voorts, dat ze van
hun 'voor'ouders hadden vernomen, dat hun dorp zoveel land bewesten
en noordwesten van de kerk (van I592) had liggen, dat zij slechts
twee wagens met hooi op één dag konden thuishalen (het dorp van
vóór 1500 lag veel westelijker dan het Huisduinen van 1592 en
waarschijnlijk aan de Noordzeekant),
Ten slotte verklaart Maarten Cornelisz. Gorter, oud omtrent 70
jaar (dus geboren plm. 1522), dat hij heeft gekend een Huisduiner,
genaamd Fock Willemsz., die hem meermalen had verteld, dat hij na
dat hij zijn broekspijpen tot de knieën had opgestroopt met een
'elger ael ging sticken' op de plaats, welke men in 1592 dan het
Spanjaardsgat noemt en omtrent 1-g- mijl in zee is gelegen (elger
aalgeer een aal-speer).
Tot 1600 stond de Huisduiner kerktoren nog op het strand en is
toen als gevolg van een storm door de zee verwoest.
In een verklaring voor schout en schepenen van Huisduinen van
29 februari 1604 delen een aantal Huisduiners mede, dat het eiland
meer dan de helft groter is geweest. Ook waarschuwden zij er tegen,
dat het rampzalig voor Huisduinen zou zijn, indien men tussen Cal-
lantsoog en Huisduinen een dijk zou aanleggen, omdat dit tot gevolg
zou hebben, dat het zeewater alsdan niet meer over de strandwal
tussen de beide dorpen naar het oosten zou kunnen uitwijken, en in
plaats daarvan door het Marsdiep zou gaan stromen, hetgeen ontegen
zeggelijk voor Huisduinen landverlies tot gevolg zou hebben. De
gewraakte dijk, de 1 Oldenbarnevelt sdi jlcis er in l6l0 toch gekomen
en de geschiedenis heeft geleerd dat deze Huisduiners gelijk hadden.
In dit verband is het misschien geoorloofd te wijzen op een
overeenkomstige geschiedenis, nl. het ten ondergaan van het dorp
West-Vlieland in de eerste helft van de 18e eeuw. Een dorp, waar
in 1600 nog 300 haardsteden stonden alsmede een Gereformeerde
kerk (hun laatste domineeGerardus van Petten, was van 1736 tot aan
zijn overlijden in 1764 gereformeerd predikant te Huisduinen), twee
Doopsgezinde vermaningen en een raadhuis met toren. In 1629 werd
tussen Texel en Eierland de Zanddijk aangelegd. Het gevolg hiervan
is geweest, dat de zandbanken tussen Texel en Eierland gingen ver
dwijnen en dat West—Vlieland de volle laag van de Noordzee kreeg.
In februari 1714 werd de stuifdijk aldaar vernield, waardoor het
zeewater het dorp inliep. Dit geschiedde opnieuw in 1722. En in
1735 stonden er welgeteld nog twee huizen. Vele inwoners vertrok
ken naar Texel (Oosterend, Oost en Oudeschild). In tegenstelling
tot Huisduinen kon West-Vlieland zich niét naar het oosten ver
plaatsen, want daar was geen land.
Terug naar die boom van de Haaks. Op 27 september 1775 werd voor
notaris Pieter de Leeuw, notaris te Den Helder en Huisduinen, een
verklaring afgelegd door de Helderse zeeman en visser Hark Wentel
(geref. gedoopt 30 oktober 1701 te Den Helder, zoon van Jan Harksz.
Wentel en Trijntje Pietersdochter Swan). Hij verklaarde, dat &ij
vele malen met schuit en volk heeft gevist op zee in het Noordwes
ten of Noordnoordwesten op l-g- of 2 mijlen van Kijkduin c.q. de
Huisduiner kerk. Dat hij meermalen heeft ontdekt, dat de grond