ïÊÈÊm II
9
i H L
Al
Selectie van een
onderwijzer
is teruggekeerd van zijn dienst bij de
Schutterij. Gemeld werd "bij
terugkomst gaat alles zijn geregelde
gang, en wij kunnen niet ontdekken
dat zijn afwezigheid enige
verandering in zijn gedrag heeft
veroorzaakt, of dat zijn lust tot
onderwijzen zou verminderd zijn".
"Het onderwijs in het metrieke stelsel
wordt in acht genomen".
Rapportage aan de
schoolopziener (1836)
Op 2 augustus 1836 rapporteerde
Oudorp aan de heer School
opziener van het derde school
district van Noord-Holland de
volgende gegevens.
De gemeente Oudorp telt 366
inwoners. Louwrens Schagen is de
onderwijzer, hij is 38 jaar en heeft rang
3. De school wordt bezocht door 32
jongens en 28 meisjes.
Het inkomen van de onderwijzer
bestaat uit de volgende onderdelen:
- f. 250,- vast tractement
- f. 50,- tractement als voor
ganger van de Hervormde Gemeente
- f. 0,20 per leerling per
maand, wat neerkomt op een
gemiddeld jaarbedrag van f. 125,-
f 25,- voor schoolbehoeften.
Aantekeningen: Als er een school
aan de Omval komt zal het aantal
kinderen aanmerkelijk verminderen
omdat daar ongeveer 20 kinderen
vandaan komen. Vakanties: buiten de
kermisdagen geen vakantie.
Zaterdags is er een halve dag school".
Aan het eind van 1836 kondigde
Louwrens Schagen zijn vertrek aan. Hij
was benoemd in Heerhugowaard. Het
zoeken naar een opvolger had nog wel
enige voeten in de aarde. De
opgeroepen sollicitanten, 9 personen,
werden onderworpen aan een
vergelijkend examen. Gerrit van
Leeuwen 2), de schoolopziener van
het 3e district Noord-Holland, nam het
examen af in tegenwoordigheid van
de burgemeester, een assesor en twee
kerkvoogden van de Hervormde Kerk.
In het proces-verbaal van 14 november
schreef men op het examen, dat
duurde van 10 uur 's morgens tot 5 uur
's middags, de gewone vakken te
hebben behandeld en daarbij de rang
van de vacature in acht nam. De vol-
gende dag had men de
kandidaten al
geselecteerd. De nota van het
plaatselijk bestuur en de
kerkvoogden bevatte drie namen.
Op plaats 1 stond Arie Beeldman
uit Assendelft, een onderwijzer
van de 2e rang. Nummer 2 was
Cornelis Kalff uit Bergen, die
eveneens rang 2 bezat. Henricus
Mooijen bezette plaats 3. Hij was
van Westwoud en had de derde
rang. 3)
De voorkeur van het lokale
bestuur en de kerkvoogden ging
uit naar Henricus Mooijen. Hij had
goede uitslagen op het examen:
Opvoeding en onderwijs goed
Lezen van proza zeer goed
Lezen van poëzi zeer goed
Taalkunde zeer goed
Theorie van het rekenen goed
Praktijk van het rekenen een 10
Schrift matig
Opstel matig.
De twee andere sollicitanten hadden
wel iets betere examens gemaakt, maar
men achtte de heer Mooijen toch "in
kundigheden gelijk aan Arie Beeld
man en Cornelis Kalff". Men vond
ook zijn rang, de derde, beter passen
bij de school, die de vierde en tevens
laagste rang had. Het was dus blijkbaar
overdreven om een in theorie beter
gekwalificeerde onderwijzer aan te
nemen. De derde rang van Henricus
was mooi genoeg. Bovendien had
Henricus de vacature zes weken lang
waargenomen, waarbij men met hem
goede ervaringen had opgedaan: "bij
zijn provisionele waarneming gaf
hij blijken van lust en heeft door zijn
braaf gedrag, minzaam verkeer en
onderwijs, geheel de genegenheid van
ouders en kinderen gewonnen. Terwijl
hij voor de kerkdienst de meeste
geschiktheid getoond heeft".
Ook de schoolopziener schreef een
nota. Daarin noemde hij de selectie
van drie kandidaten en de voorkeur
van het lokale bestuur voor Henricus
Mooijen. De schoolopziener had geen
redenen om "van het gevoelen van
de Geregtigden te verschillen, die zijn
ook de betaalslieden en hebben
daarom enige aanspraak op het
volgen van hun keuze".
Met de keuze voor Henricus Mooijen
sluiten wij de tweede bijdrage over de
school en het onderwijs in Oudorp af.
In de kroniek van 2017 volgt deel drie.
Martin van Hooff
Noten:
1. In de 19e eeuw werd de term
assessor in Nederland ook gebruikt
voor een wethouder en een algemeen
bestuurslid. Tevens was het destijds
de benaming van een hulp van de
voorzitter.
2. Mr Gerrit van Leeuwen, 1795-1872;
1817 advocaat; van 1831 tot 1861
officier van Justitie bij de Recht
bank van Alkmaar; 1840 lid van de
Dubbele Kamer der Staten-Generaal;
1845-1848 lid der Tweede Kamer
Hij was schoolopziener in het derde
Schooldistrict Noord-Holland dat
bestond uit de gemeenten Alkmaar,
Oudorp, Heiloo, Limmen, Uitgeest,
Beverwijk, Egmond-Binnen, Egmond
aan den Hoef, Egmond aan Zee,
Bergen, Koedijk, Schoorldam,
Harenkarspel, Warmenhuizen,
Dirkshoorn, Broek op Langendijk,
Zuidscharwoude, Driehuizen,
Zuid- en Noordschermer, Graft, de
Rijp.
3. Onderwijzers van de vierde rang
beheersten lezen, schrijven en
rekenen; die van de derde rang ook
de taalregels, die van de tweede
bovendien aardrijks- en
geschiedkunde en die van de eerste
bovendien wis- en natuurkunde.
Bronnen:
Regionaal Archief Alkmaar
19e eeuw - Wikipedia:
Um
shhbhb'
p i 1
Féérte de gris
KRONIEK VAN OUDORP
2016 ^39 Hisloriscl^
Ouilorp
chting V
listorischi
