cc(ti-Q-$<Sdu-
y<i.>ui w' -Mfftcf- (fa?
-^/v v wa</>j <?c./civvv^cra^
'ijhi 4*-iy
Den twaelfden maey (12 mei) sijn die
remonstranten te Oudorp ghegaenen hebben in een boerenschuer beginnen
te prediken ende dit heeft soo lange onbelet gheduert tot den
sesentwintichsten maey toe.
soude elck twiehondert
gulden verbeuren en die ghemene
man die daer oock quam om
predicacye te hooren soude verbeuren
ghestraft te worden soo't mijn heren
beliefden.
Hetgeen wil zeggen dat de 26e mei
1620 een deurwaarder van het Hof in
Alkmaar is gekomen en heeft
afgekondigd dat niemand de
remonstrantse predicatiën mocht
voortzetten, zowel binnen als buiten
Alkmaar, in huizen, schuren, velden,
schuiten, wagens of waar dan ook.
En die het wel in zijn huis, schuur of
veld toeliet zou ƒ100,- boete krijgen,
degene die kwam prediken ƒ600,-, de
ouderlingen of diakenen ƒ200,- en de
mensen die er kwamen om de preken
aan te horen, zouden gestraft worden,
zo het de heren beliefden.
Een nieuw denken is echter niet uit te
roeien. Er volgden bijeenkomsten in
Langhe Laen, buiten Alkmaar, waarop
een hennepklopper en een korfmaker
voor schout en schepenen moesten
verklaren wie er nog meer aanwezig
waren, maar die 'niemant beklappen en
wilden', niemand verklappen wilden,
hetgeen hen op ƒ25,- boete kwam te
staan. Ook waren er bijeenkomsten in
de Hout, waar soldaten op af gestuurd
werden, terwijl het bestuur bekend
maakte dat de overheidsdienaren als
stoepwachten, kaasdragers,
bierdragers en stads-vullislui hun
baan zouden verliezen als ze deze
bijeenkomsten zouden bezoeken. De
soldaten sloegen met hun sabels en
'blote geweren' in op de gelovigen.
Het hielp allemaal niet veel. Er volgden
hagenpreken, boetes, arrestaties en
Schotse musketiers door prins Maurits
gezonden. De gelovigen, het 'Armiaense
graeu', werden alleen maar fanatieker.
Ze zongen op een zondagmiddag
zelfs hun psalmen op de Stenen Brug
in het centrum van Alkmaar. Het liep
natuurlijk uit de hand, de straatstenen
vlogen in het rond, er werd geschoten,
hetgeen 5 gewonden opleverde. 's
Nachts zijn er nog 5 mensen van hun
bed gelicht en gearresteerd. Er is meer
gebeurd, maar toch hield het bestuur
zich op een gegeven moment in, om te
veel ongeregeldheden te voorkomen.
Ze regelde de zaken door
voortdurende aanwezigheid van
soldaten en het opleggen van boetes,
die vaak door geloofsgenoten bijeen
gebracht werden. De beboete mensen
zaten gevangen tot het geld er was.
Langzamerhand werd het aantal
incidenten minder. Een paar maal
kwam men voor niets in actie, omdat
men dacht dat de Remonstranten
ergens samen waren. Af en toe
verschenen er
schimpdichten,
'pasquils' (affiches,
met een opruiende
tekst). Na 1621, op
het punt waar de
Memorye stopt, is de
vervolging zo goed
als over. Als prins
Maurits in 1625 sterft
worden de
Remonstranten
gedoogd, zo ook in
Alkmaar. In het
Fnidsen, achter de
huizen was een
gorterij, waar ze
samenkwamen.
In 1631 werd die
gorterij vervangen
door een schuurkerk,
en die werd in 1659
weer vervangen door
het huidige
kerkgebouw. Om niet
te veel aanstoot te geven was het vanaf
straat niet zichtbaar, maar iedereen
wist dat het daar stond en
het functioneert nog altijd.
Emmy Reijngoud - Posthuma
Al
A Prins Maurits
Bronnen:
1. Regionaal Archief Alkmaar, Collectie
Aanwinsten, inv. nr. 152, Memorye, verhaal
in kroniekvorm van het verzetten van de
wet door prins Maurits en het gebeurden ten
aanzien van de Remonstranten. oktober 1618
- maart 1621.
2.1659-2009. Remonstrantse kerk, 350jaar,
schuilkerk aan het Fnidsen in Alkmaar, door
Eric Cossen, Annelies Veronica Janssen, Ytje
Poppinga, Carla Rogge, Kees Schoute.
3. Voor een compleet artikel over de Memorye,
zie het tijdschrift van 'Oud Alkmaar, nummer
3 - 2012'.
A De toegangspoort naar de remonstranten kerk in het
Fnidsen.
KRONIEK VAN OUDORP 2015 '23