Remonstranten van Oudorp 1 ii cl fl Heeft u wel eens gehoord van de Arminianen en de Gomaristen, of te wel de Remonstranten en de Contra Remonstranten Als u een gedreven onderwijzer had op de lagere school zal hij vast de verhalen van deze mensen verteld hebben. Maar u kent zeker de 80-jarige oorlog (1568 - 1648) en de rol die Alkmaar daarin speelde. De strijd speelde zich landelijk af tussen onze onverdraagzame katholieke koning en zijn voornamelijk protestante noorden. Na 30 jaar was iedereen oorlogsmoe en werd het 12 jarig bestand (1609 - 1621) afgesloten. Men zou wat op adem moeten komen en nadenken. Maar daar kwam niet veel van terecht. Onder de protestanten bestonden reeds twee stromingen. Er waren preciezen, onder leiding van Gomarus, die dachten dat alles voorbestemd was en rekkelijken, die de vrije wil erkenden, onder leiding van Arminius. Hun geschil werd uitgedragen op de kansel. De Arminianen waren haast overal in de minderheid en dienden een 'Remonstrantie' of verzoekschrift in bij de Staten van Holland om meer tolerantie. De Gomaristen brachten daarop een 'Contra-remonstrantie' uit, waarin gevraagd werd om een kerkvergadering, een Nationale Synode. Er ontstond flinke onrust tussen beide partijen, ze zijn daarna als Remonstranten en Contra remonstranten de geschiedenis ingegaan. De stadhouder, prins Maurits koos partij voor de Contra remonstranten, hij wilde o.a. de 'ware gereformeerde religie' beschermen. De Nationale Synode kwam er en werd in 1619 gehouden in Dordrecht. Het resultaat was dat Remonstranten geen diensten meer mochten houden. De Remonstranten moesten het veld ruimen en dat leverde strijd op. Natuurlijk ook in onze toen buurgemeente Alkmaar. Er ligt in het Regionaal Archief in Alkmaar een anoniem manuscript de 'Memorye', die de vervolging van de Remonstranten in Alkmaar beschrijft van oktober 1618 tot maart 1621. Prins Maurits nam maatregelen. De Memorye begint er mee: Hetgeen zoveel wil zeggen, dat prins Maurits op 8 okt. 1619, 100 musketiers naar Alkmaar stuurde, terwijl hij ze achter de hand, 'potent', hield om op te treden. Ze logeerden in en om het stadhuis. De 10e okt. kwam hij zelf met zijn soldaten naar Alkmaar om het stadsbestuur, 'de wet', af te zetten en te veranderen. Sommige 'goede' bestuursleden mochten terugkomen. Bovendien liet hij de schutterij beloven dat zij het nieuwe bestuur zouden erkennen. Maar de rust keerde niet weer. De burgers reageerden rebels. Vooral in de Grote Kerk speelden zich dekselse taferelen af. De Remonstrantse predikanten mochten niet meer preken. Ze lieten het er echter niet bij zitten. Een schoenmaker stelde zijn looischuur ter beschikking en enige weken konden zij er diensten houden, omdat het diensten waren zonder predikant. Maar toen een predikant van buiten de stad de dienst kwam leiden, greep het stadsbestuur in. Soldaten en stadstimmerlieden kwamen in de nacht van 28 april 1620 de schuur 'rasieren', of te wel de banken en de preekstoel verwijderen en er moest een boete van ƒ100,- betaald worden. De volgende zondag bewaakten de soldaten de schuur om het houden van diensten te beletten. Maar de Remonstranten waren niet voor één gat te vangen. Twee weken later vonden zij een boerenschuur in Oudorp en hielden daar hun dienst. De remonstranten zijn naar Oudorp gegaan en hebben in een boerenschuur onbelet kunnen prediken tot 26 mei. Helaas is niet bekend van welke remonstrantse boer deze schuur was, maar er blijkt uit dat ook in Oudorp het nieuwe reformatische denken aanwezig was. Het gebruik van de Oudorpse boerenschuur was echter maar van korte duur, want: Den sesentwintichsten maey issereen deurwaerder uut het hof te Alckmaer ghekomen ende heeft afgepublyceert dat hem niemant en soude vervorderen van die Remonstranten binnen ofte buyten Alck-maer te prediken in huysen, schueren, velden, schuyten oft wagens ofte waer het soude mogen wesen op die verbeurte van hondert gulden die het in sijn huys, schuer ofte velt toeliet ende die daer quam prediken soude verbeuren seshondert gulden ende wat ouderlinghen ofte diakenen dat daer quamen om predicacye te hooren Memorye -lAnno 1618 den achtsten ocktober heeft Sijn Princelijcke -L Excelencye ontrent hondert musketiers uut Den Haech te Alckmaer ghesonden en haer potent hielt ontrent het stathuys te logeren. 2Den tienden ocktober is Sijn Princelijcke Excelencye met een deel volck binnen Alckmaer ghekoomen om die wet ofte setten en te veranderen. Z 12 J j V) |1 O*.....V«.fiWïyrtKsf ff II füJS-rtj 11 2 I k- Ca-bW'(4m 1 J j Ikfy f,"':1,]" _^i,| lï^nJltAj PI Sp nu /J if+J Vit1 tftj (\iSvws-lJ 22 KRONIEK VAN OUDORP 2015

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kroniek van Oudorp | 2015 | | pagina 22