Willemszoon, Klaas Bijman, Dirk Blom,
Cornelis Bos Adrieszoon en Petrus
Blom. Al na korte tijd werd de eerste
voorzitter Gerrit Bos secretaris
penningmeester, als opvolger van
Simon de Jongh.
DE KAASMAKERS
Gerrit Vader was de eerste kaasmaker.
Zijn opvolgers waren respectievelijk
Pieter van Dijk, diens zoon Jan van
Dijk, Henricus van Scheijen, Simon
Homan, Pieter Krijgsman, Evert
Schipper en Pieter Wijdenes.
Met de verkoop in 1920 aan Gustav
Aloysius Freitag, lederfabrikant te
Oudorp, en een compagnon, kreeg het
gebouw de bestemming van leer
fabriek. Door fikse uitbreidingen en
verbouwingen verloor het pand
volledig zijn uiterlijk. De NV
Alkmaarsche Leerfabriek vervaardigde
er nappa, glacé, chairleder en
schapenvachten. Na 5 jaar volgde het
faillissement.
Aafje Bijman (weduwe van Cor-
nelis Bos Arieszoon) en Gerrit Bos
Willemzoon.
De kaasfabriek heeft vijf
voorzitter-directeuren gekend.
Van begin tot einde Gerrit Bos
voortzetting echt niet langer rendabel.
In september dat jaar werd besloten
tot verkoop van de fabriek, vooral
omdat de aanstaande wintermelk zeer
miniem zou zijn. Kort daarna werd de
Bergense stoomzuivelfabriek
Wilhelmina eigenaar. Gedurende
anderhalf jaar werd in Oudorp gekaasd
onder de vlag van Wilhelmina.
De aandeelhouders van de
Hoordholland IV hadden zich verplicht
om hun melk te leveren tot 1 mei
1920. Pas toen zat het er definitief op
voor Pieter Wijdenes, de laatste
kaasmaker van Oudorp.
De tien laatste aandeelhouders van de
Noordholland IV hielden elk
f 506,65 over aan de verkoop van de
kaasfabriek. Dit waren Petrus Blom,
Willem Bos Gerritzoon, Jan Stroomer,
Gerrit de Jongh, Cornelis Kalis, Pieter
Bijman, de erfgenamen van Dirk Rood,
batig saldo op van f 1.60. De winst
steeg naar f 4.60. doordat veehouder
Dirk Rood voor f3,00 de sintels van
de stoomkaasfabriek kocht. In 1900
leek de onderneming kopje onder te
gaan door gebrek aan voldoende melk
en uittreding van deelhebbers. De
openbare verkoping was vastgesteld,
de melk was al in september 1899
verkocht aan de Alkmaarse margarine
fabrikant, van Gerrit van den Bosch,
voor 5 cent per kan. De Oudorper
fabriek zat toen zonder eigen
kaasmaker. Twee aandeelhouders
redden de Noordholland IV van een
vroegtijdige ondergang. Secretaris
penningmeester Gerrit Bos en Maarten
Kalis (veehouder aan de Butterhuizen)
staken er extra geld in. In 1918 was
De Alkmaarse aannemer Johannes
Gerritzoon Apeldoorn kocht het hele
spul in 1928 en verbouwde een deel
van het complex tot woningen.
Vijf jaar na de teloorgang van de
Noord Holland IV werd de derde
generatie Bos als burgervader
aangesteld in Oudorp. Willem Bos
Gerritzoon was van 1925 tot 1946
burgemeester.
De veertien huizen, en het resterende
deel van het fabrieksgebouw, waar
de jeugdbeweging, de welpen en de
gidsen een poosje onderdak hadden,
zijn eind jaren zestig aangekocht door
de gemeente Oudorp.
Na sloop in 1972/1973 maakten ze
plaats voor nieuwbouw. Ter plekke
wijst niets meer op de kaasbereiding
van toen.
Wat blijft is het beeld van de
ontroerde dames op de begrafenis van
de Noordholland IV.
Paul van Berkum.
BEGRAFENIS OUDORPER KAASFABRIEK
(linksboven)
Willem Bos
1830-1893
Burg. tot 1893
betrokken bij
oprichting
kaasfabriek.
a Willem Bos
1884-1952
Burgemeester
1925- 1946
(rechtsboven) A
Gerrit Bos Wzn.
1860-1928
Burg. 1893-1925
van begin tot
einde betrokken
bij de
kaasfabriek.
Bron: Regio-naai Archief Alkmaar
KRONIEK VAN OUDORP JUNI 2014 *23
