Historische zichtlijnen Hoornse Vaart Tussen ca. 1550 en 1650 woedde er een handelsoorlog tussen Alkmaar, Hoorn en Amsterdam. Daarbij ging het over de toen zeer belangrijke waterwegen. Elke stad vocht voor de beste verbindingen over water met de gebieden waar de boeren, tuinders en ambachtslieden woonden die hun producten verhandelden in de steden. Een van de belangrijke waterwegen in die tijd was de Hoornse Vaart. De stad Alkmaar heeft bij de aanleg van de vaart, en bij de droogmaking van de Heerhugowaard en de Schermer, al haar kracht, invloed en slimheid aangewend om de doorvaart van de goederen naar Hoorn en Amsterdam te dwarsbomen, en de vaarweg naar de markten in Alkmaar gemakkelijk te maken. Waagtoren (in het midden achter de boom) gezien vanaf de Hoornse Vaart Op weg naar deze markten, al varende door Oudorp over de Hoornse Vaart, kreeg men dan als eerste blikvanger de machtige Grote Kerk van Alkmaar in beeld. En dan, na de flauwe bocht in de vaart tussen de Arie Berkhoutbrug en de brug aan het eind van de Friese Weg, kwam vervolgens de Waagtoren in beeld als tweede pronkjuweel van de stad. Door deze twee zichtlijnen presenteerde de stad zich als het ware aan de boeren, burgers en buitenlui, en zo onderstreepten zij de belangrijkheid van Alkmaar als handelsstad. Onnodig te zeggen dat door de aanleg van het bedrijventerrein Huiswaard, nu Overstad, de zichtlijn naar de Grote Kerk niet mee bestaat. Wel kan men vanaf de brug bij de Friese weg nog met enige moeite de Waagtoren zien. Oudorperpolder Het is eind jaren zeventig in de vorige eeuw. Dat klinkt dramatisch, maar het is slechts 35 jaar geleden. De gemeente Alkmaar is bezig met de verdere ontwikkeling van woningbouw in het noordelijk deel van de Oudorperpolder, na 10 jaar eerder in het zuidelijk deel voornamelijk middelhoge en hoogbouw te hebben gerealiseerd. In het oorspronkelijke plan voor het noordelijk deel van de polder reikte de bebouwing tot aan de Hoornse Vaart. Onder druk van groepen die de historische waarde van de Munnikenweg onderkenden, en de pracht van de flora, de fauna en de molens in het weidegebied ten noorden van deze weg benadrukten, werden de plannen aangepast, waarbij de afspraak is gemaakt dat tussen de plan - het voorzieningencentrum Polderhof aan het Oudorperplein - uitwaaiert. Deze vormgeving sluit aan bij de gebogen vorm van de Hoornse Vaart en de loop van de Munnikenweg. Een tweede belangrijk onderdeel van de stedenbouwkundige visie zijn de zichtlijnen, waardoor men vanuit het plangebied de open ruimte in het noorden zou kunnen ervaren. Het nieuwe plan kent een drietal zichtlijnen. De eerste loopt vanuit het Oudorperplein naar molen C aan de Hoornse Vaart. U kunt die doorkijk ervaren als u tussen de AH-supermarkt en de bibliotheek in naar het noorden kijkt, recht over het water van de Walmolen. Op de foto is de wijk nog in aanbouw, maar tegenwoordig, met de omlijsting van struiken en bomen, is het werkelijk in elk jaargetijde een prachtige lijn, alhoewel de latere be bouwing achter de molen er wel iets te veel aan af doet. De tweede doorkijk gaat van de Runmolen naar molen D (zie vorige bladzijde), ook aan de Hoornse Vaart. Ook hier is het jammer dat een latere generatie stadsbestuurders deze zichtlijn onvoldoende heeft gerespecteerd, of misschien hebben zij er niet van geweten. Achter de molen A Waagtoren (in het midden achter de boom) gezien vanaf de Hoornse Vaart woningen en deze weg circa 100 meter vrij zou blijven van bebouwing Bij de nieuwe vormgeving van de bebouwing schakelt de gemeente Alkmaar een landschaps architect in. Een mooi initiatief, want het gebruik maken van deze deskundigheid is in die tijd niet gebruikelijk. Samen met de woningarchitecten Ben Loerakker, van het gelijknamige architectenbureau, en Theo Joosten van het bureau Inbo heeft deze landschapsarchitect structuur aan het plan gegeven. Men kiest voor een model waarin de bebouwing vanuit het centrum van het A Zichtlijn naar molen vanaf het Oudotpplein verrijst het blauwe dak van de Rabobank aan het Nollenoor, en recentelijk is daar de klimtoren van het avonturenpark bij het zwembad bij gekomen. Zij doen geen recht aan de functie en schoonheid van de zichtlijn. De derde lijn is het zicht vanuit de Rijnstraat naar het centrum aan het :t Oudorperplein. Rond 1980 begonnen KRONIEK VAN OUDORP JUNI 2013*41 h StlJllllU

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kroniek van Oudorp | 2013 | | pagina 41