U
J
Tot aan de eerste wereldoorlog, dus 45
jaar na de oprichting van de
Amsterdamse vereniging, kende
Nederland nog slechts 11 verenigingen
met in totaal 200 leden. Na deze oorlog
brak echter een tijdperk van grote
bloei aan. Het aantal verenigingen was
in 1923 gestegen tot 59 met ruim 8000
leden en in 1933 telde Nederland 120
Gezellenverenigingen met samen ruim
11.000 leden.
In Alkmaar werd op 2 juli 1922 de
lokale Gezellenvereniging
opgericht waarvan bekend is dat zij
zich ook bezig hield met
gymnastiek, zang, cursussen, muziek
(in de jaren '30 had men zelfs een
kleine jazzband) en toneel spelen
(die toneelvereniging heette Kolping).
Ook de Oudorpse toneelvereniging in
de jaren '30, waarvan Ab Tamis de
regisseur was, had de naam Kolping.
Wat de relatie was met de
Gezellenclub is echter niet duidelijk
geworden.
De Gezellenverenigingen als
inspiratie voor de oprichting van
de katholieke voetbalclubs.
Door de toenemende populariteit van
voetbal in de jaren '20 en '30
ontstonden de initiatieven over het
deelnemen aan wedstrijden ook vanuit
de Gezellenverenigingen, gevolgd door
de oprichting van een heuse
voetbalclub. Er waren echter ook al
katholieke clubs opgericht vanuit
parochies waar nog geen
Gezellenvereniging actief was. Daarbij
waren de naam van
Adolph Kolping en de Gezellen
regelmatig een bron van inspiratie.
Om dat te illustreren hierbij een rijtje
namen van voetbalclubs dat
daarvan blijk geeft: Kolping (Helmond,
1919), Kolping (Rotterdam, 1920),
Kolpings Glorie (Amsterdam, 1924),
Onze Gezellen (Haarlem, 1925),
Schiedamse Gezellen Voetbalclub
(SGZ) (Schiedam, 1926), Gezellen Vier
-later opgegaan in DCG -
(Amsterdam, 1929), FC Kolping
(Nijmegen, 1930), Kolpings Glorie
Blijft (KGB) (Bovenkarspel, 1931),
Kolping Boys (Leiden, 1932), Adolph
Kolping (Langeraar, 1932), Kolping
(Sluiskil, 1934) en als laatste
Kolping Boys (Oudorp, 1939).
De Gezellenvereniging van Oudorp
Zoals gezegd werd de Oudorpse
afdeling rond 1931 opgericht in de tijd
dat pastoor Van Baaren de
geloofsgemeenschap aanvoerde. De
exacte datum viel helaas niet terug
te vinden in het parochie archief. De
pastoor was kennelijk heel enthousiast
over de beweging want hij stelde het
parochiebestuur in maart 1932 voor
om actief leden te gaan werven voor
de jonge Gezellenvereniging van het
dorp.
Het verenigingsgebouw (zie foto) werd
ter beschikking gesteld en kon door de
jonge vereniging worden gehuurd voor
fl. 25 per jaar. Andere huurders waren
in die jaren het Ondersteuningsfonds
(fl. 5), het Wit Gele Kruis (fl. 5) en de
Kiesvereniging (fl. 10). Hieruit blijkt
wel dat de Gezellen "grootgebruikers"
waren van het verenigingsgebouw.
De activiteiten die werden georgan
iseerd waren dezelfde als die van de
al bestaande collega-verenigingen en
bestonden uit activiteitenavonden als
kaarten, denksporten, modelbouw en
geestelijke vorming.
Kennelijk viel het in die begintijd nog
niet mee om de touwtjes aan elkaar te
knopen. In oktober 1932 werd al een
verzoek aan het kerkbestuur gedaan
om fl. 40 aan subsidie te mogen
ontvangen, waarop positief werd
beschikt.
Dit bleek echter slechts korte tijd
nodig, want men begon zelf
initiatieven te ontwikkelen om eigen
inkomsten te genereren. In januari
1933 verzocht het bestuur van de
Gezellenvereniging om de
opbrengsten van het zelf
georganiseerde buffet op de zogeheten
Gezellendagen, te eigen nutte te
mogen aanwenden en daarbij dan af te
zien van de vraag om jaarlijkse
subsidie. Ook dit verzoek werd door
het kerkbestuur gehonoreerd.
Kennelijk lukte het in de jaren die
volgden financieel onafhankelijk te
blijven, want er werd in de latere jaren
geen enkel beroep meer gedaan op
de parochie om via een bijdrage bij te
springen. De bestaansjaren
kenmerkten zich kennelijk door
stabiliteit.
Het einde
De Duitse bezetting had grote invloed
op de Gezellenbeweging. Nadat men
was bekomen van de schok van de
meidagen van 1940, kende de leiding
maar één streven: de vereniging moet
weer volop gaan draaien, want elk
tijdperk heeft behoefte aan goede
christenen, huisvaders en vakmannen.
Sterker nog: door de oorlogsjaren
kreeg het verenigingsleven juist een
impuls in de betekenis van
eensgezindheid en gemeenschapszin.
En juist dat zou later de ondergang
betekenen, omdat dit totaal niet paste
in het totalitaire Het Commisaris
streven van de diploma van Arie
bezetter. Groot j
r
h 32 KRONIEK VAN OUDORP JUNI 2013
UITGEREIKT AAN
GEZELLEN VERENIGING:
HOUDER VAN DIT DIPLOMA HEEFT MET GOED GEVOLG DE COMMIS
SARISSEN-CURSUS DOORLOPEN EN -HEEFT DAARDOOR HET RECHT VERWOR
VEN, MET INACHTNEMING DER STATUTEN,DE FUNCTIE VAN SENIOR OF
COMMISSARIS IN DE^ë?ELLEN VERENIGING TE VERVULLEN.
AMSTERDAM,/j? NAMEN5 DE CENTOALE RAAD
Met Lof. "^^raTHMvpiÏaeses-
Stichting
Oudorp