West-Friese Omringdijk
Loop van de West- A
Friese Omringdijk op
een luchtfoto
Oudorp ligt in tegenstelling van
Alkmaar (voor de annexatie) in
West-Friesland en binnen de
West-friese Omringdijk. De
Omringdijk, de 126 kilometer lange
dijk als bescherming tegen het geweld
van het water van de Noordzee en de
Zuiderzee (nu IJsselmeer) en eerder
de Schermer en de Beemster is ruim
750 jaar oud, dat wil zeggen, dat hij
rond 1250 voltooid moet zijn geweest.
Op enkele plaatsen is de West-Friese
Omringdijk als dijk bijna niet meer te
herkennen. Maar het grootste deel is
gelukkig nog steeds duidelijk aanwezig
in het landschap.
West-Friesland was in de aller vroegste
periode te vergelijken met de
tegenwoordige Waddenzee: grote
delen werden regelmatig overstroomd.
Bij die overstromingen werden grote
hoeveelheden klei en zand afgezet. De
klei klonk wat in en de zandruggen of
strandwallen kwamen hoger te liggen.
Deze vormden de afscheiding tussen
de zee en het wadachtige landschap
daarachter. Op een gegeven moment
kregen de West-Friezen behoefte aan
meer landbouwgrond. Ze gingen het
moerassige veen droog maken en
greppels graven om zo de afwatering
te verbeteren. Plantenresten kwamen
nu in contact met zuurstof en dat
betekende, dat het veen langzaam als
AHet dijklichaam naast het water
refereert aan de West-Friese Omringdijk.
Dit is de Astrastraat in de wijk Kraspolder.
gas oploste in de lucht. Daardoor
daalde het bodempeil met gemiddeld
anderhalve centimeter per jaar. Heel
West-Friesland kwam te laag te liggen
en vanaf het jaar 1150 dreigden er
grote overstromingen.
De bewoners zagen dat alles
aankomen en vanaf 1100
bouwden boeren hun bedrijfjes op
terpen. Als je over de Omringdijk rijdt,
kun je die terpen hier en daar nog zien.
Rond die tijd werden ook de eerste
delen van de Omringdijk
aangelegd. Het materiaal voor deze
dijken bestond uit klei, veen, mest
en huisafval. Na 1400 gebruikte men
samengeperst wier (zeegras) als
bouwmateriaal voor de dijk, vaak
versterkt met houten paalconstructies.
Toen deze palen werden aangetast
door de paalworm, werden de dijken
sterker gemaakt met Noordse stenen
en later met basaltblokken.
De Omringdijk heeft al die eeuwen
heel wat te verduren gehad. In 1248
bijvoorbeeld kwam een groot deel van
West-Friesland onder water te staan.
Door een loeiende storm ging de toen
vijftig jaar oude dam in de Rekere, die
Alkmaar en Oudorp tegen de Zijpe
moest beschermen, verloren. Tot
voorbij Oudorp nam het water bezit
van de cultuurgronden. In die tijd
26 KRONIEK VAN OUDORP JUNI 2013
Stichting V
Oudorp
