Mijn vrouw
vroeg toen het
woord en zei dat
de Staatsanwalt
in Den Haag mijn
vrijlating had
gelast, omdat ik
nodig was in de
voedselvoorzie
ning. Door me nu
deze strafte geven,
gingen zij tegen de
Staatsanwalt in.
kans was groot gezien de wasmiddelen
die ze hadden - gaf hij je op die plek een
geduchte klap met een soort knuppel.
Als dit achter de rug was, ging de
slagboom omhoog en liet hij je gaan.
Toen ze door de straten van Amersfoort
liepen, niet goed wetend waar ze heen
moesten, kwamen ze voorbij een
banketbakkerswinkel. Toen de bakker
hen zag, kwam hij met een schaal
oorlogsgebakjes naar buiten en ieder van
hen mocht daar eentje van afnemen. Een
even verderop wonende slager verdeelde
een oorlogsworst - weinig vlees, veel meel
- onder het gezelschap.
Iets later hield een politieagent hen
aan. Die vertelde dat er voor vrijgelaten
gevangenen altijd een pannetje soep klaar
stond op het politiebureau. Omdat ze
de weg niet wisten, bracht hij hen daar
vervolgens naar toe en prompt werden ze
op soep onthaald. Op het bureau was ook
iemand van maatschappelijk hulpbetoon
aanwezig. Die zorgde ervoor dat ze
reispapieren en een treinkaartje kregen en
vervolgens werden ze op de trein gezet.
Op de derde Pinksterdag 1944 moest
hij voor het Duitse Kriegsgerecht, dat in
Utrecht zitting hield, verschijnen.
Hij was wel voorlopig op vrije voeten
gesteld, maar de bezetter had hem zijn
straf niet kwijtgescholden. Met een
verzetsleider, politie Leegwater uit Broek,
had hij geregeld contact. Die raadde mijn
vader aan onder te duiken. Dat zag hij
echter niet zitten. Hij vreesde dat zijn
gezin en familie die in de buurt woonde
dan de klos zouden zijn.
Samen met mijn moeder reisde hij dus
naar Utrecht. De gerechtswachtkamer
zat zo goed als vol. Hoofdzakelijk met
familieleden van personen, die dezelfde
dag voor zouden moeten komen
en waarvan zij een glimp hoopten
op te vangen. Veelal tevergeefs. In
eerste instantie werd hij tot vier jaar
tuchthuisstraf veroordeeld. Vader vertelt:
"Mijn vrouw vroeg toen het woord en zei
dat de Staatsanwalt in Den Haag mijn
vrijlating had gelast, omdat ik nodig
was in de voedselvoorziening. Door me
nu deze straf te geven, gingen zij tegen
de Staatsanwalt in." Na enig nadenken
antwoordde de rechter dat mijn vader
maar een gratieverzoek moest indienen en
dat hij dit dan wel zou ondersteunen.
Op advies van Leegwater heeft hij dit
verzoek laten maken door Mr. Wiene,
een advocaat, die in het Nassaukwartier
woonde. Hij werd toen gewaarschuwd
dat de afhandeling van het verzoek lange
tijd in beslag kon nemen en dat, wanneer
het werd afgewezen, hij daarvan geen
bericht zou krijgen maar dat ze hem dan
onverhoeds kwamen ophalen. Vandaar
dat hij enige tijd later, toen hij Duitse
soldaten zag aankomen, hals over kop is
weggevlucht. Maar dit was loos alarm, ze
kwamen heel ergens anders voor.
Een tijdje later schrokken ze geweldig
toen er een lijk in de Hoornse Vaart dreef:
de gefusilleerde (ex)S.S.-er. Ze vroegen
zich toen af: zou de ellende weer opnieuw
beginnen? Mijn vader is toen meteen naar
wachtmeester Leegwater gegaan en die
heeft gezorgd dat het lijk werd opgedregd
en in Oudorp werd begraven. Na de
oorlog is het in Bergen herbegraven.
Later ontving hij bericht dat hij een
boete van f 600,- kreeg en met de kosten
mee f 870,- moest betalen. In die tijd was
dit bijna het jaarloon van een arbeider!
Ook kreeg hij een proeftijd van twee jaar.3
Nooit heeft hij hiervan meer een
stuiver terug gezien. Zijn trouwring
moest hij inleveren, maar mede dankzij
de wilskracht van zijn vrouw heeft
hij het gered. Hij heeft de gezegende
leeftijd van 96 jaar bereikt, omringd
door kinderen, kleinkinderen en
achterkleinkinderen. Maar tot kort voor
zijn overlijden vertrouwde hij mij toe dat
hij nog wel eens nachtmerries van de hele
geschiedenis had. I
Peter Groot
1 Molen C (Molen A was reeds gesloopt)
2 Later veroordeeld als één van de
"vier van Breda".
3 Deze geschiedenis is iets andere vorm
eerder verschenen in de Klin (jaarboek
Historische Vereniging Sint Pancras)
zonder afbeeldingen.
Kroniek van Oudorp juni 2012 1,5
Stichting
Hitliiriuhl
Oudorp
hl
