ii
De naam Oudorp
Sffcfafin*
Hlftarncfal
Olidoqi
Waar komt de naam 'Oudorp' eigenlijk vandaan en wat betekent deze naam? Momenteel is het dorp Oudorp een
wijk van de stad Alkmaar. Om het enigszins formeel te beschrijven is Oudorp een bij de herindeling van 1
oktober 1972 als wijk van Alkmaar geannexeerd dorp, met in het verleden klankverwante namen'.
Afgaande op de klank ontstaat de neiging te denken dat
we te maken hebhen meteen oud dorp. En natuurlijk
.is dat ook zo. Maat of d.it de betekenis van de naam
van ons dorp is kan in twijfel worden getrokken. Zoekende
naar beschrijvingen over het dorp dat ten oosten van Alkmaar
ligt, komen we andere namen tegen die hetzelfde dorp duiden.
En dat dorp is in ieder geval oud want al meer dan duizend
jaar geleden wordt de plaats genoemd. Oude aanduidingen
en schrijfwijzen die we vanuit het verleden aangaande de
voormalige gemeente Oudorp tegenkomen zijn in een min of
meer chronologische volgorde:
Aldenthorp (1063); Aldathorpe (1064); Outorp (1083);
Oudthorpen (1120); Outdorp (1156); Oudthorp (1251);
Ouddorp (1272); Oudtdorpe (1289); Outdorpe (1351).
Het woord betekent natuurlijk 'oud dorp'. Men kan bij de
laatste namen goed de verschuiving van de schrijfwijze zien,
die uiteindelijk ertoe leidt dat de plaats maar met één 'd' wordt
geschreven. Oude vormen als: Aldenthorp (1063), Aldathorpe
(1064), Outdorp (1156), Oudthorp (1251, Outdorpe (1351),
wijzen op de samenstelling van een Friese persoonsnaam:
Ado, Ade, latere vormen Out, Oud en dorp. Blok vermeldt
de vormen Outersdorp en Outgersterp (1442) en vermoedt
eveneens dat het eerste element een persoonsnaam is, mogelijk
te herleiden tot Altger of tot Odger. (Zie: West-Frieslands Oud
en Nieuw. 26, blz. 21. In Lexicon van Nederlandse toponiemen
tot 1200 blz. 283 vat bij 'alden' echter op als 'oud'.De bewering
dat Oudorp natuurlijk)!) 'oud dorp' betekent, is gezien het
bovenstaande, aanvechtbaar.
Het document uit 1083 is een Echternachse vervalsing uit
1156. Bij de vormen met alden- blijkt het om een door
Echternachse monniken verduitste naam te gaan waaruit niets
kan worden afgeleid voor de naamsbetekenis. We hebben wél de
tegenoverstelling Oudorp (oud-dorp, ten oosten van Akmaar)
en Niedorp (nieuw-dorp, ten noordoosten van Akmaar,
onderscheiden in Oude Niedorp en Nieuwe Niedorp), zodat de
betekenis tamelijk duidelijk is.
De eerste vermelding van Ouddorp in een grafelijke oorkonde,
gedateerd 1272, is te vinden in afschrift; graaf Floris V beleent
Wouter de Vries met de huishoenders te Ouddorp en Vronen
en met een aantal inkomsten te Akmaar, en hij zegt hem toe,
indien in de Rekeredam een sluis wordt aangelegd, hem ook met
de visserij daarin te zullen belenen.
Naast aardige anekdotes is de naamsverklaring weliswaar divers
maar duidelijk is dat we in de Akmaarse wijk Oudorp te maken
hebben met een oud dorp, rijk aan historie. H
Tammo W. Udema
24 Kroniek van oudorp iuni 2010
