èl
$rrem.ÉÏÏ*"£ toMZt&z-j
itichtijifi V
Oudorp
en die naar de Nieuwburg verslepen. Ook bleek uit een
grafelijke rekening (uit 1358) dat een schuur werd afgebroken.
Verdere gegevens van wat hierna gebeurde met het kasteel
ontbreken. Wel is bekend dat uit een grafelijke rekening uit
1410 er alleen sprake was van de hofstede Torenburg en dat de
hele afbraak van het kasteel toen al had plaatsgevonden.
Bewoners van de Torenburg
Zoals gebruikelijk wonen de graven in die tijd niet zelf in
de dwangburchten, maar plaatsen ze hier een baljuw. In het
geval van de Torenburg is dit de baljuw van Kennemerland.
Deze baljuw is verantwoordelijk voor bestuur en rechtspraak
en voert het beheer over het kasteel. Toen deze baljuw van
Kennemerland zich aan het eind van de 14e eeuw vestigde
op de Nieuwburg, kwam de Torenburg in handen van een
familie die zich naar het kasteel van Torenburg noemt. Deze
familie Van Torenburg heeft een belangrijke rol gespeeld in het
Alkmaarse politieke leven.
De naam van het geslacht en de stamvader Bertout van
Torenburg komen we voor het eerst tegen in een grafelijke
rekening uit de jaren 1348/51, namelijk als schout van Schoorl,
Het is zeer aannemelijk om deze Bertout van Torenburg te zien
als slotvoogd van kasteel Torenburg. Dit vermoeden wordt
versterkt als we lezen dat de schuur bij de Torenburg - in de
eerder genoemde grafelijke rekening van 17 november 1358
- die moet worden afgebroken, eigendom is van Bertout van
Torenburg.
Ondanks dat er weinig bekend is van het kasteel en dat we niet
precies weten hoe het kasteel er precies heeft uitgezien, zijn
er wel prachtige (en geromantiseerde) beschrijvingen van de
Torenburg. En zijn er op grond hiervan tekeningen gemaakt
van het kasteel. Dat eerste doen bijvoorbeeld J. van Lennep
en W.J. Hofdijk in de vertelling Merkwaardige kastelen in
Nederland, het kasteel Torenburcht, uit 1860. Zij baseren zich
weer op een beschrijving die zij vonden in een manuscript dat
de Oudorpse notaris Jan Croll in 1749 had overgeschreven.
Dit handschrift is onbekend gebleven, verdwenen. En dus zijn
de gegevens die hierin zijn opgenomen en die weer op nog
oudere (onbekende) bronnen zijn gebaseerd niet op juistheid
na te gaan. Zoals bijvoorbeeld dit bericht: "Anno 1234 (moet
waarschijnlijk 1204 zijn) heeft graaf Willem, graaf Dirks
broeder, op desen borg zijn hof gehouden, zijnde toen een
ronde toren daarna door koning Willem tot een vierkante
burcht gemaakt, hebbende op elke hoek een toren, als nu de
Friese poort nog is. De meeste steen is Duyvensteen geweest".
Van dezelfde W.J. Hofdijk is ook een prachtige tekening
bewaard gebleven van de Torenburg, waarmee dit artikel opent.
Torenburg
In de binnenstad van Alkmaar is een straat genoemd naar het
kasteel: Torenburg. Deze straat vormt de zuidelijke begrenzing
van het gebied rond kasteel Torenburg.
Van de Torenburg naar de Dijk passeert u een brug, dit is de
Torenburgbrug.
In de 17e eeuw bestaat er al een straat die de naam Toornburg
draagt. Waarschijnlijk op dezelfde plaats als het huidige
Torenburg. Maar veel meer dan de naam is er -ook toen -
Kroniek van Oudorp jumi 2010 11