Ai
©jzn aehstgn daeh van dor solfdpr maont in don roorggns tont saeh mgn allo dio §pangiaorts mgtggn van Oudtdorp
naor ©grghgn vortroekon, dowijlo sij nu 's nachts tovooron dio twoo stuekon gosehuts ondor dio mgglmoglgn
wpehgovoort haddon. ©ig knoehton dio don hindortoeht haddon, zijn ton laoston uit haor schans (dio sij bij don
moolmoolon haddon) vortroekon, ondo hobben ggn wijltijts mot d'onso soldaton schormutsolingho ghohoudon, daer
naor soo als d'onson daor op aonviolon, zijn na do haoron hoon gowooekon. ftlso dat als dio vijandt ggn wijltijts bij
tluysweort stal gohoudon haddo, soo hooft hij ton laoston gants allo zijn armeyo dio daor ghologort haddo gowoost
aon do noorteant nao ©grggn too woehgovoort.
ttiorontussehon, so daor oonigo eruypors uit dor stadt gotroekpn waoron, naodat sij Oudtdorp looeh govondon
hobbon gohadt van èpangiaorts, so als daorna noch moordor knoehton too guamon, dio van dio ghglgyg ondo
andoro onsór sehopon, so als 't nu voylieh waor, aldaor bijoon vorgaordon, hobbon buyton advijs dos overhoyts
van fllemaor dat soor oudt vornaemdo dorp van Oudtdorp verbrant, ondo woynieh tijts daorna hobbon sij insgglijex
tiuyswoort Gants afgobrandt.
ttichfinn W
Ouilorp
Op de achtste dag van deze maand vertrokken in de vroege morgen alle Spanjaarden tegelijk vanuit Oudorp naar Bergen,
nadat zij de nacht tevoren de twee stukken geschut bij de meelmolen hadden weggevoerd. De voetknechten die de achterhoede
vormden, vertrokken tenslotte uit de schans bij de meelmolen en schermutselden nog enige tijd met onze soldaten. Toen de
onzen bleven aanvallen, vluchtten zij weg naar hun troepen. Nadat de vijand zich enige tijd bij Huiswaard had opgehouden,
voerde deze tenslotte het gehele leger dat daar aan de noordkant gelegerd was geweest naar Bergen.
Intussen waren er enkele verspieders uit de stad getrokken. Zij vonden Oudorp verlaten door de Spanjaarden. Vervolgens voegden
zich bij hen nog meer soldaten, afkomstig van onze galeien en andere schepen. Nu alles veilig was kwamen zij daar bij elkaar, en
buiten medeweten van de Alkmaarse overheid staken zij het oude en vermaarde dorp Oudorp in brand. Korte tijd later brandden
zij Huiswaard op dezelfde wijze helemaal plat.
"Vol woede trokken benden van Dronkenoord naar Galgendijk
en rukten langs deze de Omloopdijk op het dorp aan. Een dikke
zwarte rook steeg weldra naar alle kanten in breede wolken uit
het Oude dorp omhoog, en den juichtoon steeg mee omhoog
over de genomen wraak7".
Het duurde wel even voordat de bewoners het durfden om terug
te keren en hun dorp te herbouwen8.
Ik durf me geen voorstelling te maken wat er die dag in Oudorp
is gebeurd. Blinde woede leidde tot het platbranden van het
dorp Oudorp. Of daarbij doden zijn gevallen is niet bekend,
maar met de reputatie van de Watergeuzen in gedachten, vrees
ik het ergste. B
Peter Groot
Bronnen
1. Blz. 36 Jubileumboek ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaansfeest der Parochiekerk van den H. Laurentius te Oudorp
door J.C. van der Loos, evulgetur (verlof van de kerkelijke censuur
om een boek te publiceren);
2. De 25 dagen van Nederland, deel 'De slag bij Heiligerlee';
3. 'Waar is de Tachtigjarige Oorlog gebleven', door Jan Blokker;
4. 'Uit de geschiedenis van Alkmaar en omgeving', door Th.P.H.
Wortel. De originele brief bevindt zich in het gemeentearchief
Alkmaar, stadsarchief nr. 1440;
5. Boek 'Het Gulden Vlies, van herberg tot stadscafe', door A.C.
Stierp-Impink, C.R. van der Veer, A.A. de Reus-Vredenburg;
6. Uit 'Kort verhaal van het beleg van Alkmaar, een
ooggetuigenverslag', door Nanning van Foreest. Nanning van
Foreest werd geboren in Alkmaar in 1529. Hij was afkomstig uit
een oud en vooraanstaand Hollands geslacht, waarvan de leden
verschillende belangrijke functies bekleedden. Een van zijn broers
was de beroemde arts Pieter van Foreest. Nanning van Foreest
studeerde in Leuven en behaalde de graad van doctor in de
rechten. In 1568 werd hij door Alva wegens zijn steun aan de zaak
van de hervorming verbannen. Hij vluchtte daarop naar Emden,
een toevluchtsoord voor protestantse vervolgden en ballingen.
Nadat in 1572 verschillende steden in Holland en Zeeland
de zijde van de prins van Oranje kozen, keerde Foreest terug
naar Alkmaar en werd in september van dat jaar benoemd
tot pensionaris, de voornaamste ambtenaar in dienst van het
stadsbestuur. Hij was lid van de Alkmaarse vroedschap en nauw
betrokken bij het dagelijks bestuur van de stad. Hij behoorde
tot de protestantse minderheid die aandrong op een keuze voor
de prins van Oranje. Enkele jaren na het beleg werd Foreest lid
van de Hoge Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland, het
hoogste gerechtshof. Hij verhuisde naar Den Haag, waar hij in
1592 stierf;
7. 'Oudorps vroegste geschiedenis', door E.H.P. Cordfunke;
8. Uit: 'Geschiedenis der Parochie Oudorp'. Overigens vond deze
herbouw plaats ten noorden van de huidige De Terp. Ten zuiden
zijn geen huizen meer te vinden, daar die niet herbouwd werden.
Hier schijnen de oudste huizen van Oudorp te hebben gestaan.
10 Kroniek van Oudorp junii 2009
