In 1998 werd aan de Oudorpse kant van de Frieseweg een nieuwe zijstraat aangelegd. De gemeente
Alkmaar wilde deze straat Het Westfriese Hof noemen. Een kenner van de historie van de regio wees
de gemeente er op dat er een betere naam met een historische verwijzing mogelijk was, namelijk
steenovenpad. Dit voorstel werd geaccepteerd en zo kreeg de straat zijn naam. Aangezien veel zijstraten
van de Frieseweg en omgeving namen dragen waarvan de herkomst in de geschiedenis ligt, was dit voor
mij de aanleiding op zoek te gaan naar de achtergrond van naam die verwijst naar de - al lang niet meer
bestaande - steenovens.
De meest zuidelijke oven stond ongeveer op de
splitsing van wat nu de Munnikenweg Frieseweg
is, terwijl de middelste steenoven tussen het huidige
Westfriesepad en Steenovenpad was gelegen.
De meest noordelijke oven bevond zich juist
ten noorden van de huidige Zeswielen, langs de
Rekerdijk, ongeveer waar nu de spoorlijn ligt tussen
de stations Alkmaar en Alkmaar-Noord. Deze oven
lag destijds binnen de grenzen van het gehucht
Huiswaard dat toen tot de banne Koedijk behoorde.
Op de bijgaande kaart uit 15301) is te zien
waar deze ovens waren gelegen, al is de Frieseweg
tegenwoordig behoorlijk rechter dan toen en nu
als dijk nauwelijks meer herkenbaar. Rechtsonder
ziet u de splitsing Frieseweg Munnikenweg.
Uit het onderzoek bleek dat er zich langs de
Frieseweg die, als onderdeel van de oude Westfriese
Zeedijk hoger lag dan de Oudorpse landerijen en de
aangrenzende Vroonlanden, zich ooit drie steenovens
hebben bevonden. Twee hiervan waren gebouwd op
Oudorps territorium. Dit betreft het grondgebied
aan de oostkant van de Frieseweg.
Kleiwinning
Bekend is dat er in het begin van de 16e eeuw in
geschriften al gesproken werd over kleiwinning uit
de meren (bijvoorbeeld de Daalmeer) ten noorden
van Alkmaar, door vooral inwoners van Koedijk,
Huiswaard en Sint Pancras. Deze kleiwinning
gebeurde ten behoeve van baksteenfabricage in
steenovens.
Het is mogelijk dat de ovens al aan het eind van
de dertiende eeuw werden gebouwd. Zij stonden
waarschijnlijk in relatie tot de toen gestarte bouw
van de kastelen Nijenburgh, Middelburg en
Toorenburg (dit kasteel moet gezocht worden
ongeveer op de plaats waar zich nu de Friesebrug
bevindt). In elk geval staat vast dat de stenen
die werden gebruikt bij de restauratie van de
eerstgenoemde twee kastelen (in de 14e en 15e eeuw)
werden gekocht in Alkmaar en aangezien er geen
verdere steenovens bekend zijn is het aannemelijk te
veronderstellen dat de stenen in voornoemde ovens
werden gebakken. Tevens staat vast dat de ovens ook
stenen leverden voor de stadsmuur van Alkmaar in
1537 2)
Kroniek van Oudorp
2007
32
De
steenovens nabij Oudorp
