Zuilen
Straf
Onze contreien
Eric Berkhout
26
Overigens was de Telegraaf niet de eni
ge krant die in die tijd een scheve schaats
reed. De Courant Het Nieuws van den
Dag en de Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant (NRC) kregen ook met de commissie
te maken. Deze kranten kregen eveneens
een verschijningsverbod opgelegd, maar
laatstgenoemde wist dat te omzeilen door
zich de wat curieuze naam Nationale Rot
terdamsche Courant aan te meten. Er werd
duidelijk met twee maten gemeten. In het
sterk verzuilde Nederland van die dagen
vertegenwoordigde elke krant wel een zuil,
en een zuil zonder krant was - ondanks dis
cutabel gedrag - niet gewenscht. Vermoed
wordt dan ook dat hooggeplaatste figuren
uit de liberale zuil achter de wederopstan
ding van de NRC hebben gezeten. Al in Juli
1947 werd 'Nationale' weer gewoon 'Nieu
we' Rotterdamsche Courant, al werd wel de
'ch'in Rotterdamsche geschrapt.
De Telegraaf had wat dat betreft pech; zij
waren spreekbuis van geen enkele zuil en
dus ook niemand met enige invloed die bij
de commissie een goed woordje kon doen.
de kranten in Alkmaar, hoewel er daar wat
meer zekerheden zijn. De Vrije Alkmaarder
bijvoorbeeld, begon in 1943, maar de paar
gestencilde blaadjes kon nauwelijks een
krant genoemd worden, bovendien was
het een verzetskrant.
In Den Helder was iets bijzonders aan de
hand: De Heldersche Courant werd in sep
tember 1941 'om pricipieele redenen ver-
booden door de Duitsers' en daarna naad
loos overgenomen door en Duitsgezinde
redactie. Het kreeg wel een andere naam,
of eigenlijk twee. Eerst Dagblad voor Hol-
landsch Noorderkwartier, dat in 1942 stop
te, waarna het Dagblad van Noord-Holland
ging heten. Omdat hier sprake was van een
ongeschonden blazoen, verscheen het op
5 mei 1945 als een van de weinige kranten
weer onder eigen naam.
De Telegraaf lag dus al vanaf mei 1945 stil,
maar (pas) in 1948 werd het officieel en
verbood de Commissie voor de Perszui
vering de verschijning voor de duur van
(maar liefst) dertig jaar van een blad onder
de naam De Telegraaf. Ook de Courant Het
Nieuws van den Dag moest bloeden voor
haar daden, en kreeg twintig jaar opge
legd. Toch bleek de soep minder heet ge
geten te worden dan opgediend. In 1949
werden door de zgn. Raad van Beroep bei
de uitspraken vernietigd Op 12 september
1949 verschenen beide kranten weer voor
het eerst.
In die eerste editie van De Telegraaf op de
voorpagina een tekening van een muske-
tier-achtige figuur met een wapperend
vaandel. Eronder de tekst: Voor Volken Vrij
heid, Voor Land en Vorst. Kennelijk wilde de
redactie hiermee laten zien nu wél aan de
goede kant te staan.
'8
i {fa
l>..' Ei.
Hoe zat dat in ons gebied? Het Rijper
Nieuws- en Advertentieblad hield het vol
tot 1941 en werd in 1945 opgevolgd door
de Rijper Courant. Keurig netjes binnen de
lijntjes dus, al zal het gebrek aan grondstof
fen en later elektriciteit ook ongetwijfeld
meegespeeld hebben. Van een aantal Wa-
terlandse kranten als De Drie Meren en De
Nieuwe Noordhollandse Courant, viel lastig
te achterhalen of ze zijn blijven verschijnen
of niet. Het Waterlands Archief heeft veel
materiaal gedigitaliseerd, maar het is niet
gezegd dat dit voor alle titels gedaan is
tot de dag dat men (al dan niet) ophield
te verschijnen. Eigenlijk geldt dit ook voor
fa
ra
-rï' Xt#
w a.-»-** US
I
V
I
8
rif SS
r
