Verdeeld land (ruilverkaveling)
Ruilverkaveling, ook wel kavelruil genoemd, is een proces waarin eigenaren/grondgebrui
kers percelen onderling met elkaar ruilen. Dit vanuit de gedachte dat alle grondgebrui
kers er beter van hopen te worden. Althans, dat was de opzet toen dit idee in de vroege
2°ste eeuw kwam overgewaaid uit de Verenigde Staten van Amerika. Door het verande
ren van afscheidingen en het dempen en
verleggen van sloten ontstonden grotere
en aaneengesloten percelen. Een algehele
verbetering van de infrastructuur voor de
landbouwkundige situatie met als neven
effect een veranderde indeling van het
land.
De overheid heeft ruilverkavelingen lange
tijd gestimuleerd om de voedselproductie
in ons land te vergroten en rationaliseren.
De eerste verkaveling in Nederland werd
uitgevoerd in 1919. Als we eens wat cijfers
bekijken, is te zien dat het om grootscha
lige operaties ging met het hoogtepunt
in de jaren zestig van de vorige eeuw. Tot
1950 waren er in Nederland 66 ruilverka
velingen met een oppervlakte van 40.350
hectaren tot stand gebracht, en begin
1961 werd ruilverkaveling aangevraagd
voor maar liefst 1.215.600 hectare. In 1980
zwakte dit af naar 590.000 hectaren, en
in de jaren 90 van de 20c eeuw nog maar
zo'n 40.000 hectaren per jaar.
Gedurende de zomer van 1938 onderzocht
de Rijkswaterstaat, in samenwerking met
het Bodeminstituut Groningen en de
Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst, de Eilandspolder, tussen De Rijp, Graft, Grootscher-
mer en Schcimcrhorn. Aanleiding voor dit onderzoek wss de ctfnüme van welvaart en be
volking en het gebrek aan bestaansmogelijkheden. Op basis van dit onderzoek werd op 27
november 1938 het plan voor een ruilverkaveling voorgesteld aan alle belanghebbenden.
Het kwam erop neer dat 610 hectaren land en 220 hectaren water omgezet zouden wor
den naar 790 hectaren land en maar 50 hectaren water. Het waterpeil van het Ouweland
zou 50 cm worden verlaagd, waarvoor achter de dorpen De Rijp, Graft, Noordeinde en
Grootschermer een waterkering moest worden aangebracht. Een en ander werd positief
ontvangen en in maart 1939 werden de plannen gepresenteerd in Schermerhorn en De
Rijp. De agrariërs waren er ook zo langzamerhand achter gekomen dat hun manier van
produceren teveel moeite kostte. Ze werkten te primitief en konden geen modern bedrijf
voeren. Met die beperkingen zagen ze alleen maar hun inkomen achteruit gaan. En nu
lag daar weer het plan voor ruilverkaveling op tafel. Een polder binnen de polder met een
1
Affiche uit 1946 ter promotie van de ruilver
kaveling
72
bron: www.cultureelerfgoed. til)
CUlTUUfffECHmSCME DIE/1ST OTftCCHf
RUILVERKAVELiriG
DIEMT U En ons LAnD
