Voor wie het niet weet, Henri Polak (1868-
1943) was vakbondsbestuurder en politi
cus. Hij huwde in Londen met de Neder
landse Emily Nijkerk, beiden waren van
Joodse afkomst. De Engelse Trade Unions
inspireerden hem, en terug in Holland
Henri Polakin 1912 geschilderd doorJ.G. van Caspel
raakte hij als diamantbewerker betrokken
bij de algemene staking van deze beroeps
groep in 1894. Hij leidde de staking van
10.000 Amsterdamse diamantbewerkers.
Een autodidact met organisatorische kwa
liteiten en een briljant spreker.
De staking was succesvol en Polak werd
medeoprichter (1894) en langdurig voor
zitter (1894-1940) van de Algemene Neder
landse Diamantwerkers Bond (ANDB). Hij
werd ook redacteur van het weekblad van
de ANDB en leverde tal van artikelen. Deze
bond groeide uit tot circa 8000 leden, die
ook contributie betaalden. Ondanks dat
soms flinke sommen geld uit de stakings
kas moesten worden uitgekeerd, kon al in
1899 begonnen worden met een bonds-
gebouw. Niemand minder dan Hendrik
Berlage was de ontwerper van het, nog
steeds bestaande, gebouw (nu het Natio
naal Vakbondsmuseum, Henri Polaklaan 9
Amsterdam). Onder leiding van Polak is in
1905 het Nederlands Verbond van Vakver
enigingen (NVV) opgericht, de voorloper
van het FNV.
Politiek roerde hij zich ook. In 1891 werd
hij afdelingssecretaris van de Sociaal-De
mocratische Bond in Amsterdam. In con
flict met Ferdinand Domela Nieuwenhuis
werd in 1895 de Sociaal-Democratische
Arbeiders Partij (SDAP) opgericht. Van 1903
tot 1906 was hij het eerste socialistische
gemeenteraadslid van Amsterdam, later
ook nog enkele jaren in Laren. In 1913 was
hij vertegenwoordiger van de SDAP in de
Eerste Kamer. Hij zat ook enige tijd in de
Tweede Kamer.
Maar, hoor ik u denken....wat heeft dit al
lemaal te maken met ons gebied?
Simpel, Henri hield er een vriendinnetje
op na. Dat vriendinnetje heette Leentje de
Boer, en woonde in Stompetoren. Leentje
(1892-1981) was een weeskind uit Dokkum,
en vóór haar huwelijk dienstbode bij ver
schillende rijke families in Den Haag. In
1919 huwde zij in Oterleek met haar jeugd
liefde, de kaasmaker Roelof van der Wal
(1894-1981). Het beroep van Roelof heeft er
mede voor gezorgd dat zij vanuit Friesland
naar Stompetoren waren getrokken. Hij
vond aldaar werk op zuivelfabriek Neerlan-
dia, terwijl zij dienstbode werd in Oterleek.
Op 18 januari 1925 wordt Oege geboren. Hij
zou uitgroeien tot stadsredacteur van Het
Vrije Volk.
Leentje was echter geen huisvrouw. Haar
ambities lagen meer op het politieke vlak.
Zij werd secretaresse van de plaatselijke
SDAP, en in die hoedanigheid ontmoette
zij Henri voor het eerst, toen in de twinti
ger jaren gedebatteerd werd over het wel
of niet behouden van de windmolens in
de Schermeer. Henridie vurig pleitte voor
17
Het slippertje van Henri Polak
