Piet Peek in zijn mochinistenwoning. 2014
Na de lagere school volgde Piet een dag
en avondopleiding tot smid, bankwerker en
loodgieter bij de technische school aan de
Bergerweg te Alkmaar. In 1958 voldeed hij
aan zijn militaire dienstplicht bij het leger
onderdeel Genie. Na de technische school
kwam hij gelijk te werken op het gemaal.
In 1976 volgde hij de toenmalige machinist
Cor Schoon op. Tot de automatisering in
1991 heeft Piet het gemaal draaiende ge
houden.
Onderling handjeklap en familiare banden
bleken belangrijk bij het benoemen van
machinisten op het Starnmeergemaal. Cor
Schoon was in 1923 gehuwd met Catharina
Ruijter (1898-1982) een zus van de moeder
van Piet Peek. Er was ook nog een familie
betrekking met de vorige stoker. Zoon Pie-
ter, van Dirk Hildering, bankwerker van be
roep, was al in 1901 gehuwd met Dieuwertje
Schoon, een tante van Cor. Niet toevallig
dus dat Piet voor de opvolging in aanmer
king kwam.
De voorgaande machinisten
De eerste machinist, na het gereedkomen
van het gemaal in 1873, was Hendrik Ger-
ritz. Cos (1853-1943). Als broekie van twintig
jaar werd hij de verantwoordelijke man van
het gemaal. Als er gemalen moest worden,
was dat een hele onderneming. Het verg
de voorbereiding, en alles voortdurend in
de gaten houden, en na het malen de boel
weer in ruststand brengen. Het duurde vier
a vijf uur om de stoomketels op te stoken,
voordat kon worden gemalen, na afloop
duurde het ook nog een 2 a 3 uur om alles
weer schoon te maken. Dertien jaar hield
hij het vol. Hij ging in 1885 voor een jaar
wedde van maar liefst 840,00, als eerste
machinist, werken in het stoomgemaal van
de Beets.
In oktober 1885 deden de 'Dijkgraaf en
Heemraden van het Waterschap de Star-
meer' een oproep voor een machinist
bankwerker tegen 'eene Jaarwedde van
364,00 met vrije Woning en Tuin'
Dat 'bankwerker' aan de functie werd ver
bonden, is niet meer dan logisch. In de
uren dat niet gemalen werd, moest er in
eerste instantie onderhoud worden ge
pleegd. Daarnaast konden ijzerwerken
voor derden worden vervaardigd of gere
pareerd. Tenslotte was de gemiddelde tijd
dat er gemalen moest worden slechts drie
weken per jaar. Maar ook stilstaande ma
chines vergden onderhoud, en moesten af
en toe draaien voor de smering en om cor
rosie te voorkomen.
In 1885 werd Dirk Arendz. Hildering (1850-
1934) tot machinist benoemd, van oor
sprong smid van beroep. Na vele omzwer
vingen van Voorst, via Den Helder, Nieuwe
Niedorp, Schermerhorn en Zaandam
kwam hij in het Starnmeer te wonen. Niet
17
V
