Architect Han van Loghem
ONDERBELICHT: DE HAAN EN DE HOND
Wellicht is het u al eens opgevallen, maar veel oude(re) elektriciteit- of transformatorhuisjes
in Noord-Holland zijn voorzien van twee kleurige, keramische tegels van ongeveer 20 bij 20
centimeter. Op de ene tegel staat een kraaiende haan voor een rode, opkomende zon afge
beeld, op de andere een gevaarlijk uitziende hond - een bulldog - met gepunte halsband op
een vloer van om en om groen en blauw gekleurde tegels. Waar dienen ze voor, wat is de
betekenis ervan, en wie heeft ze ontworpen? Het nu volgende artikel gaat over het hoe en
waarom van deze tegels.
Ontwerp en materiaal
Later zou hij een bouwkundige van groot
aanzien worden, met veel gebouwen op
zijn naam, maar in zijn begindagen was
met name de Kennemer Electriciteits
Maatschappij (K.E.M) een belangrijke klant
van hem. Voor hen - en later voor het P.E.N
- ontwierp hij tussen 1914 en 1919 alleen al
in Noord-Holland zo'n tachtig transforma
torhuisjes.
Bij het K.E.M. was men al begonnen de
huisjes te voorzien van deze zogenaamde
metseltegels, en nadat dit bedrijf in 1917
werd ingelijfd bij het Provinciaal Electri-
citeitsbedrijf Noordholland (P.E.N.) is ook
Van Loghem daarmee doorgegaan.
De tegels zijn hoogstwaarschijnlijk ont
worpen door de Delftenaar L. E. F Bodart
(1872-1945). Hij is ruim vijfenveertig jaar
ontwerper geweest bij de eveneens Delfts-
te aardewerkfabriek De Porceleyne Fles. Het
betreft hier de zogenaamde cloisonné-te
gels. Deze arbeidsintensieve techniek, die
men hier tot 1977 heeft beoefend, werkt
met verschillende kleuren glazuur die in
de afbeelding worden verwerkt. De con
touren van de motieven of figuren worden
gescheiden door kleirandjes, of als het
email betreft, door geplet draad. Elke kleur
blijft hierdoor als het ware in zijn eigen'cel',
waardoor wordt voorkomen dat de kleu
ren bij het bakproces in elkaar overvloeien.
Cloisonné komt uit het Frans en betekent
zoveel als: verdelen in partities of gedeel
tes.
De transformator
huisjes zijn ont
worpen door
architect Han
van Loghem
(1881 -1940). In
1909 studeerde
hij af aan de
technische Ho
geschool Delft,
waarna hij een
architectenbu
reau begon
in Haarlem.
Han van Loghem
