ter in de winkel ontstond, had niets te ma
ken met het maken van explosieven voor
de ondergrondse, het werd veroorzaakt
door een fout bij het fabriceren van zgn.
kleizeep. Een hopeloos surrogaat dat men
maakte omdat echte zeep niet meer te krij
gen was".
Hij voegt er nog aan toe: "Mijn vader zat
gevangen in Duitsland en de rest van ons
gezin was ingetrokken bij ome Jan en tante
Riek, twee huizen ten oosten van de winkel
van Kuin. Via de tuin van bakker De Zwart
kwam ik daar achterom om met Freddy (zijn
schuilnaam) te spelen. Op straat mocht hij
niet komen, want hij was - inderdaad zoals
Keuning stelde - een Joods onderduikertje.
Na zijn dood is hij begraven aan de voet van
de Damtoren"
Ook rept het artikel over'het begin van een
brand', maar Andries de Jong heeft de Rijper
Courant er even op nageslagen. In de editie
van 16 juni 1945 valt te lezen dat de nood-
winkel van Kuin alleen 's middags van 14.00
tot 17.00 geopend is. Het moet dus een be
hoorlijke brand zijn geweest, waarvoor zelfs
een noodwinkel werd ingericht. Het feit dat
deze er in juni 1945 nog steeds was, heeft
ongetwijfeld te maken gehad met het te
kort aan bouwmaterialen. De advertentie
van Freddy - pas in mei, na de bevrijding
- moet gezien worden in het licht van zijn
Joodse afkomst.
Al met al dus een verhaal waar wat nuances
in aangebracht moesten worden.
Auteur Hans Keuning verbaast zich hier niet
echt over, zo laat hij in een reactie weten.
"Het is een verhaal zoals mijn moeder het
me heeft verteld en dat er meerdere kan
ten aan zouden zitten, viel te verwachten.
Ik hoopte dat er door dit artikel meer boven
water zou komen, en dat is gebeurd. Het valt
niet mee om gebeurtenissen van zeventig
jaar geleden op te diepen en daar komt nog
bij dat het menselijke brein is niet bepaald
onfeilbaar is"
Deze laatste zin geeft mij de gelegenheid
hier iets dieper in te duiken. Het menselijk
brein zit ingewikkeld in elkaar en is inder
daad, zoals Hans Keuning stelt, verre van on
feilbaar. Gebeurtenissen worden opgesla
gen in het korte termijngeheugen en gaan
over naar het lange termijngeheugen. Daar
treedt, naarmate men ouder wordt, lang
zaam maar zeker vervaging op. Een ding als
'de waarheid' is onder te verdelen in twee
soorten: de absolute waarheid, die we alle
maal kennen en waar geen speld tussen te
krijgen is, en de subjectieve waarheid. Deze
laatste is van een heel andere orde en wordt
gecreëerd door de manier waarop iemand
iets heeft beleefd. In feite heeft ieder mens
zijn eigen subjectieve waarheid, want ie
dereen bekijkt dingen uit een ander (eigen)
perspectief. Ook hebben we de neiging om
de eigen rol in de herinnering af te zwak
ken of juist te versterken (net wat voor de
persoon in kwestie het gunstigste uitkomt).
In zulke gevallen wordt al heel gauw over
'valse herinneringen' gesproken. Een wat
onprettig klinkende term, dat als fenomeen
natuurlijk is onderzocht. Wat blijkt? Er vallen
'gaten'in ons geheugen en door een onbe
wust proces in onze hersenen worden deze
weer'gevuld', en dat gebeurt soms met'ver-
zonnen'details en/of gebeurtenissen.
Voor een oudheidkundig tijdschrift niet
echt handig, en de redactie is zich er ter
dege van bewust dat dit afbreuk kan doen
aan de kwaliteit (en geloofwaardigheid) van
de Kroniek.
Hoe graag wij dit ook anders hadden ge
zien, van de redactie uit zeg ik: "ik ben bang
dat u het ermee zult moeten doen".
Eric Berkhout
6
