Ds Nico M.A. Ter Linden is hiervan waar
schijnlijk de bekendste. In 2013 is de her
vormde kerkgemeenschap Zuidschermer
deel van de "S.O.W. Gemeente Schermer
en Omstreken". Maar gepreekt wordt er op
zondag niet meer in het Zwarte Kerkje. De
laatste (ere)dienst werd gehouden op 1 ja
nuari 1994.
Het Zwarte Kerkje en het school-
GEBOUWTJE IN DE GEMEENSCHAP ZuiD-
SCHERMER
In 1943 had de predikant van Westgraftdijk
in Zuidschermer een hervormde vrouwen
beweging opgericht en ook werd vanuit de
kerk jeugd- en bejaardenwerk gedaan. Maar
ondanks deze sociale activiteiten verdween
de rol van het protestante Zwarte Kerkje als
middelpunt van de gemeenschap. Het dorp
aan de Zuidervaart was eind 196 en begin 20e
eeuw veranderd van een protestante, in een
overwegend katholieke gemeenschap. Het
groeiende aantal katholieke bewoners ging
ter kerke in Akersloot, De Rijp of Alkmaar.
In 1925 besloot een aan
tal bewoners het bisdom
van Haarlem te vragen
om een katholieke kerk en
school in Zuidschermer
op te richten. Tegenover
het Zwarte Kerkje verrees
in 1929 de R.K. St.-Michaël
school en in 1934 de R.K.
St.-Michaëlkerk. De pro
testante en katholieke ge
meenschap stonden in die
verzuilde tijd ver van el
kaar af. Uiteraard gold dit
niet voor alle bewoners,
maar er is zeker een peri
ode geweest waarin men
elkaar liever ontweek. Er
was rivaliteit tussen de katholieke en protes-
HetZwarte Kerkje in 1945
tante bewoners. Jaap Kalverboer vertelt over
het lammerenfonds:
"Zowel wij als de katholieken hadden een
lammerenfonds. In het voorjaar kochten we
lammeren die vervolgens door de boeren
die bij de kerk hoorden, werden grootge
bracht. Daarna werden ze weer verkocht en
de winst was bij ons voor het onderhoud van
het Zwarte Kerkje. Het was altijd weer span
nend wie de meeste winst had gemaakt. De
katholieken of wij. Dat hield je in de goed
gaten. Zo ging het jarenlang, tot er steeds
minder boeren waren die meededen, omdat
ze katholiek werden of ermee stopten."
In 1965 vierde het Zwarte Kerkje haar 300-
jarig bestaan. Het was letterlijk en figuurlijk
een oud kerkje geworden. Om het te behou
den was een grondige restauratie, van zowel
de kerk als het ernaast gelegen schoolge-
bouwtje, noodzakelijk. De opbrengst van
het lammerenfonds was bij lange na niet
voldoende voor dit grote werk. Het kerkbe
stuur ging zich beraden over de toekomst,
maar het waren twee moeders. Riet Kaan
dorp en Lena Vaalburg (de één katholiek en
10
