sinds kort in hetzelfde tehuis woonde. Met
hem heeft Mammie een hele middag ge
sproken en samen hadden ze vreselijk veel
lol over al die oude herinneringen die ze
konden delen. Kort daarna vroeg dezelfde
verpleegster aan Mammie of ze niet eens
wat anders wilde eten dan het fïjngeprakte
eten dat ze iedere dag kreeg voorgescho
teld. Ze knikte en vroeg om een biefstuk
met in roomboter gebakken aardappelen.
Ze genoot van de maaltijd, ging naar bed
en stierf op 99-jarige leeftijd in haar slaap.
Na haar crematie werd haar as uitgestrooid
bij het Marsdiep, daar waar 80 jaar eerder -
volgens zeggen haar enige liefde- met zijn
vliegtuig in zee was neergestort.
Cis en Thelma
Cis en Thel hebben tot tien jaar na de oor
log een haast 'Dickensiaanse' trektocht
gemaakt langs familieleden en waren ge
heel afhankelijk van de liefdadigheid van
deze ooms en tantes. Ze konden door de
vele verhuizingen en de wens om verlost
te zijn van geldzorgen hun schooloplei
ding niet afmaken en vonden tenslotte als
secretaresse een kantoorbaan bij de Oce
an (verzekeringsmaatschappij) in hartje
Amsterdam. Toen keerde de rust in hun
leven terug en konden ze ongedwongen
genieten. Ze trouwden beiden in 1960 en
hebben ervoor gezorgd dat hun kinderen
goed terecht kwamen, waarmee deze tak
van de familie Koppen de draad oppakte
die in 1940 verbroken was. Ciska is in ja
nuari 2007 overleden. Op haar sterfkamer
liet ze een schilderij ophangen van een be
sneeuwd West-Graftdijk waarop te zien is
dat dorpsgenoot Van Ammers zijn bootje
uit het ijs trekt. Zolang ze bij bewustzijn
was, behield ze dit schilderij in het zicht.
De andere zusjes en de Commodore
Anna en Nori zijn gelukkig getrouwd en
vertrokken naar het oosten van het land.
Evelien heeft haar leven gewijd aan het
Lutherse geloof en woont in Duitsland.
De Commodore zette na de oorlog zijn
militaire carrière voort binnen de NATO en
de Koninklijke luchtmacht. Hij stierf eind
jaren zeventig als generaal buiten dienst.
Jan Koppen
Hoewel hij voor het einde van de oorlog is
gestorven, ligt in Nationaal Archief in Den
Haag een strafdossier over hem. Daaruit
blijkt dat hij postuum is veroordeeld van
wege zijn NSB-lidmaatschap. Uit de uit
spraak is op te maken dat de rechters de
maximale onteigeningsstraf (intrekking
van 93% van zijn bezittingen) hebben toe
gepast. Dit omdat het hem vooral werd
aangerekend dat hij zich als academicus
liet verlijden tot het NSB-lidmaatschap.
Veel NSB'ers zijn in de jaren vijftig via
rechtszaken erin geslaagd hun vermogens
en pensioenen (gedeeltelijk) terug te krij
gen. Mammie heeft hier nooit iets aan ge
daan. Het was voor haar een dichtgeslagen
boek.
Jan Koppen zette zich compromisloos in
voor zijn patiënten, dorp en streek en liet
tegelijkertijd als familievader steken vallen.
Hij was niet sterk genoeg om Mammie af
te houden van het heiloze pad dat haar in
de richting van het fanatisme voerde. Des
ondanks stonden en staan zijn dochters
achter hem, zoveel indruk maakte zijn me
demenselijkheid. Zijn graf ligt nog steeds
op het kerkhof van West-Graftdijk waar hij
vergezeld is van zijn moeder, Guurtje en
het naamloze jongetje.
Maarten van Bommel
164
