Mund'en Nori danste en draaide pirouet
ten waardoor de ruim uitlopende jurk om
haar lange benen heen wervelde terwijl
Thellie alsmaar riep, '...nog een keer, nog
een keer!'Mammie stond aangenaam ver
rast toe te kijken: 'Nori, weet je wat, ik kom
jou eens bezoeken op de huishoudschool.'
Nori keek haar verschrikt aan. 'Maar Mam
mie, wilt u dan alstublieft niet zeggen dat
u lid bent van de NSB! Dat weten ze daar
niet. Alstublieft?'
Mammie monsterde haar met die raadsel
achtige blik die ze heel af en toe kon opzet
ten en het was dan alsof ze met die fletse,
blauwe ogen dwars door mensen heen
keek:' Kind, de mensen moeten er nu toch
eens aan wennen dat de NSB er is om voor
goed te blijven. Er is heus niets mis mee.'
'Nee Mammie! Ik wil het niet!' Nori stamp
voette.
'Goed dan. Jij je zin - ik zal het er niet over
hebben.'
Een week later verscheen Mammie in Alk
maar. Ze was tiptop gekleed en net onder
haar schouder prijkte een pontificaal NSB
speldje. Terwijl Nori figuurlijk door de
grond zakte, heerste er een doodse stilte
die echter snel werd doorbroken toen
Mammie op haar aller-charmantste wijze
deze of gene aansprak. Wie haar goed ken
de, zag dat zij genoot van alle aandacht.
Afgezien van deze felle tegendraadsheid
en haar drang om mensen lid te maken
van de NSB, was Mammie slechts een lauw
partijlid. Drongen NSB'ers erop aan om
haar stiefdochters lid te laten worden van
de Jeugdstorm, ze vond het prima dat alle
drie weigerden. Zelf werd ze benaderd om
toe te treden tot de nationaalsocialistische
huisvrouwenvereniging en weigerde met
die typische '...dat is teveel eer...' pose
van haar. Mammie was geen verenigings
mens en meer een einzelganger, die liever
met haar uiterlijk bezig was. Zo verlangde
ze vooral naar dikkere wimpers. Iemand
vertelde haar dat je daarvoor je wimpers
moest uittrekken waarna ze dikker zou
den aangroeien. Ze trok ze uit. Die avond
stuitte Jan op een vrouw, die hem met een
wimperloze blik aankeek. 'Je lijkt op een
varken,'was zijn enige reactie en hij sloeg
de krant open zodat hij het uitzicht op haar
blokkeerde. De wimpers groeiden weer
aan, maar niet bepaald dikker.
Intussen leek in West-Graftdijk alles bij het
oude te blijven tot die ene nacht in 1942.
Midden in de nacht leed Jan een zware
hartaanval waarvan hij nooit meer zou
herstellen en waaraan hij binnen twee jaar
zou sterven. Gedurende die jaren verloor
hij steeds meer aan kracht, had hij door
zijn gebrek aan energie steeds minder
bewegingsruimte en tenslotte was hij zo
goed als voordurend aan bed gekluisterd.
Slechts bij bijzondere gevallen kwam de
dokter in hem nog in actie. Met moeite be
woog hij zich dan naar de voordeur waar
de oude Van der Hoff met de auto klaar
stond om hem naar een betreffende pa
tiënt te vervoeren, zelfs al was die patiënt
maar een paar huizen verwijderd. Een ge
val waarvoor Jan uit zijn ziekbed werd ge
roepen, betrof een neergeschoten Engels
vliegtuig.
In die tijd werden de bombardementen op
de Duitse steden verhevigd. Als Cis en Thel
in bed lagen, begon ergens in het westen
als eerste het luchtafweergeschut te bul
deren waarmee formaties met soms wel
honderden vliegtuigen werden beschoten.
Dat kon je in hun gezamenlijke slaapkamer
niet horen, wat wel hoorbaar was, waren
al die vliegtuigmotoren bij elkaar die een
resonerend gedreun veroorzaakten waar
door de deur van de steeg ritmisch begon
te klepperen. Met een beklemd gevoel
schoven de meisjes de gordijnen open en
152
