Groftdijk woonden bijna allemaal op dijken
en waar je ook keek, overal zag je water. Het
poephuisje stond achter in de tuin, maar om
daar te komen moest je eerst door het water,
want de tuin stond ook onder water.
De tweeduizend inwoners van Leusden
reisden op 10 mei 's avonds met twee trei
nen vanuit hun woonplaats Hamersveld
naar Castricum. Ze konden opstappen aan
de spoorlijn bij een 'stopplaats' die ooit als
stationnetje dienst gedaan had. Via Castri
cum reisden ze naar Limmen vanwaar ze
naar gastgezinnen in Limmen en Uitgeest
gebracht werden.
Op het station Purmerend arriveerden in
de avond en nacht van 11 en 12 mei twee
treinen, met in totaal 1750 mensen. Van
hen kwamen 1500 evacués uit de gemeen
te Stoutenburg en 250 uit Leusden die al
len in Amersfoort waren ingestapt. Vanuit
Purmerend ging het met bussen naar de
grote kerk in De Rijp.
De mensen waren in die tijd niet gewend
zo ver van huis te gaan en dan ook nog
onder deze omstandigheden, terwijl ook
zieken, ouden van dagen, kleine kinderen
de reis mee moesten maken. Makkelijk zal
het niet geweest zijn. De gastvrijheid van
de plaatselijke bevolking maakte dan ook
veel goed. Soms zijn er levenslange vriend
schappen uit ontstaan die tot op de dag
van vandaag met de volgende generatie
voortduren.
De Rijp had nog een echte stadsomroeper.
Dat kenden ze niet uit hun eigen dorp. De
stadsomroeper deed zijn rondes op de fiets.
Hij kwam geregeld langs -soms meermalen
per dag- als er weer wat te vertellen was. Dan
stapte hij af op strategische punten en rof
felde met een grote klopper op een koperen
bord en deed zijn verhaal. Veel mensen, ook
Tonnie, kwamen daar op af. Zo hoorde zij uit
de eerste hand alle nieuwtjes: ze herinnert
zich de boodschap dat er hulp nodig was in
Spijkenisse, over het bombardement op Rot
terdam, en ook het bericht van de capitulatie
van Nederland werd op deze manier in het
stadje wereldkundig gemaakt.
Dorpen op drift
Leusden in de Grebbelinie
1939-1945
José Huurdeman
ISBN 978-90-8788-150-4
Prijs 24,95
Gebonden, hardcover, 392 pagina's, geïl
lustreerd
Verschijningsdatum 9 september 2011
Koninklijk BDU Uitgevers
www.BDUboeken.nl
Van de omslag (achterkant):
'Dorpen op drift' laat u meekijken over de
schouders van tal van evacués, die nood
gedwongen de georganiseerde evacuatie
van 1939 en 1940 moesten ondergaan. Dit
levert ontroerende verhalen op over het
vertrek van burgers én vee uit hun ver
trouwde omgeving. Maar ook wat zij daar
na in 1945 meemaakten, toen zij al dan niet
op vlucht zijn gegaan omdat het gebied
weer inde frontlinie kwam te liggen.
'Men had ervaren dat het altijd zo vredige
dijkje naast de boerderij een vulkaan bleek
te zijn, die plots vuur ging spuwen en de
aarde in beweging bracht. De dorpsbevol
king moest meebewegen; daarover gaat dit
prachtige boek.'
Bert Rietberg, voorzitter Stichting Greb
belinie
116
