giftejaar. Dat geeft al direct een probleem
tussen serie 1 en serie 2, beide van 1900. Ik
heb hier de tekst van het onderschrift de
doorslag laten geven.
Bij deze eerste series moest ik al meteen
mijn uitgangspunt' eenheid van formaat
in afdrukken' erg relativeren. Bovendien
lijkt mij de fotografie van serie 2 meer een
aanvulling op serie 1. Deze serie 1 foto's zijn
van de belangrijke plaatsen in het dorp.
Beide series zijn in groene kleur gedrukt.
Serie 3 en 4 zijn in bruine druk. In serie 3
zijn al 3 herdrukken opgenomen; 1 kaart
uit serie 1 en 2 kaarten uit serie 2. Serie 4 is
met rode tekst en al die 6 kaarten zijn her
drukken uit de vorige 3 series. Deze serie 4
is hier niet afgebeeld.
Serie 5 is in bruine druk met rode tekst
waarvan 7 kaarten herdrukken zijn, maar
wel in verbeterde uitvoering en met groter
beeld.
Serie 6 en serie 7 zijn mangaankleurig ge
drukt en met een ander lettertype. De foto
grafie is geheel nieuw en met veel staande
kaarten. Van af deze en volgende series ko
men geen herdrukken meer voor.
In serie 8 en 9 doen gekleurde kaarten hun
intrede. Dezelfde afbeelding verscheen
gelijktijdig zowel in zwarte als in gekleur
de uitvoering. Een gedeelte van de zwart
gedrukte oplage werd hand ingekleurd
in kleurinrichtingen bij drukkkerijen. Dit
werk werd gedaan door zwakke vrouwen
en weesmeisjes, aldus de VDP.
In serie 8 zijn 7 verschillende foto's, waar
van 4 in kleur en zwart-wit, 2 alleen in kleur,
en 1 in zwart-wit.
Serie 9 heeft 8 verschillende foto's, waar
van 2 in kleur en zwart-wit, 2 alleen in kleur,
4 in zwart-wit
Serie 10 in zwarte druk met rode tekst
Serie 11. Deze laatste 2 kaarten vormen een
vreemd slot aan de kaartenreeks van Van
Raven. De achterzijde komt met deze be
drukking niet voor in de vorige series. Via
de VDP hebben we kunnen vaststellen dat
deze kaarten zijn geleverd door Jos. Nuss,
fotograaf en uitgever en gedrukt bij Emrik
Binger in Haarlem. Deze laatste serie van
Van Raven maakt het aannemelijk dat eer
dere series ook op diezelfde wijze geleverd
zijn.
Dezelfde achterkant komen we wel tegen
in de serie 14, uitgave van J. Bout Jz. en is
dan voorzien van het logo van'DeTulp', het
vignet van Jos. Nuss in Haarlem en meestal
gedrukt bij E B. Deze firma heeft serie
14 ook kaartnummers gegeven nl. 16892-
16898.
Merkwaardig is het dat van drukkerij Van
Raven in 1944-1945 (poststempels) weer
drie foto-prentbriefkaarten verschijnen.
De opnamen van deze foto's zijn wel al ge
maakt vóór 1926.
Op 2 kaarten staan daarvoor duidelijk
aanwijzingen. Zo is het bruggetje op de
Tuingracht naar het Bakkersgrachtje op
een kaart van uitgever Klaas Pauw uit 1926
geheel verdwenen.
Mogelijk was de schaarste in dat laatste
oorlogsjaar de reden van de verkoop van
deze fraaie maar verouderde kaarten.
In 1921 wordt het bedrijf Van Ra
ven overgenomen en onder dezelfde
naam voortgezet door Luit Visser uit
de Beemster. J.W. van Raven is daar
na verhuisd naar Amsterdam. Visser
werd in 1949 directeur van de Maat-
68
