spreken. Hij presenteert dit alsof het de
gewoonste zaak van de wereld is dat men
wel eens naar Den Haag reist om met de
prins te spreken. Leeghwater vertelt in zijn
boek ook dat hij op verzoek van hoogge
plaatste personen naar Bordeaux en Metz
reisde. Hij presenteert daarmee zichzelf
ook als een (zeer) bereisd man in een tijd
dat menigeen niet verder kwam dan Alk
maar, Hoorn of Purmerend.
In een inleidend hoofdstuk beschrijft
Han van Zwet zeer overtuigend hoe Leegh-
water's Meerboek in geploegde aarde viel.
Er waren al vanaf 1615 voorstellen gedaan
de waterwolf te temmen. Invloedrijke lie
den hadden al verschillende keren octrooi
aangevraagd, maar de bedreigde steden
Haarlem en Leiden vreesden stilstaand
water in hun grachten en het Spaarne met
vervuiling en stank als gevolg. Zij verzet
ten zich enerzijds en claimden anderzijds
de eigendom van de Haarlemmermeer. De
claim kwam overigens niet van Haarlem
maar van Leiden. Leeghwater heeft al in
1629 kaarten en aantekeningen gemaakt
en in 1635 presenteerde hij zijn plannen
aan de Staten. Zonder succes. Het boek in
1641 was zijn laatste poging. Het boek was
kennelijk een bestseller, het plan werd niet
uitgevoerd.
Van Zwet bekijkt het plan ook als een
echt technisch plan en concludeert dat het
een realistisch voorstel was. Het is welis
waar niet tot in alle details uitgewerkt en
het behandelt niet alle te voorziene pro
blemen, maar het is meer dan een globale
brochure. De besomming bijvoorbeeld is
logisch opgebouwd. Daarmee doet deze
inleiding op de 'veertiende druk' recht aan
'onze' Leeghwater.
Van Zwet stelt dat Leeghwater met zijn
Meerboek emplooi zoekt en hij haalt daar
bij de latijnse spreuk aan waarmee Leegh
water zijn betoog eindigt: Het loon verzoet
de arbeid (Laborem mitigat merces). Dat is
mij te kort door de bocht. Het kan zijn, maar
Leeghwater is dol op Latijnse spreuken: Fi
nis cironat opus (het einde is de kroon op
het werk), tandem bonus causa triomphat
(uiteindelijk wint de goede zaak), nihil ab
omni parte beatum (Niets is volmaakt).
Pronken met de klassieken en het klassie
ke: daarin is hij een kind van zijn tijd.
Voor hem die zo in de schaduw van de
tijd verborgen staat, geldt toch zeker ook
een andere adagium: Wie schrijft die blijft.
Herman Meddens
Het boek is te bestellen bij het Hoogheem
raadschap: m.schaatsbergen@hhnk.nl of
tel. 0299-663000 (mevr. Schaatsbergen).
Prijs 15,-incl. portokosten.
Nieuw (serie) in de museumwinkel:
In de museumwinkel is vanaf december
de serie 'Waterland waar blijft de tijd' ver
krijgbaar. Neemt je mee op een historische
ontdekkingsreis door Waterland.
Onderwerpen zijn onder anderen, het
boerenbedrijf, de middenstand, de kerken,
de scholen, de visserij, het waterbeheer, de
volkscultuur en de kunst.
Het museum heeft aan verschillende de
len meegewerkt in de vorm van foto's.
De serie wordt uitgebracht in 16 delen.
Deel 1 t/m 5 is reeds aanwezig.
Te koop in de mu
seumwinkel voor
4,95 per deel.
57
