tijdens deze onlusten onberoerd zijn ge
laten? Er volgen geen verdere meldingen
meer over de Grafter parochie en zijn kerk.
Zou tot de reformatie het kerkje onveran
derd zijn gebleven? Het valt te betwijfelen,
wellicht is er eerder begonnen met een
stenen kerkje.
De eerste kerk van steen, rond 1528
Bij de reformatie in 1572 gingen de Rooms
Katholieke kerken geleidelijk over in ande
re handen. Het jaar daarop, toen Willem I,
prins van Oranje, overging tot de Calvinis
tische godsdienst, werd de vrije uitoefe
ning van de katholieke godsdienst verbo
den. Aanvankelijk alleen buiten de steden
en binnen Holland en Zeeland echter in
1581 geheel verboden in de Verenigde Ne
derlanden. De Gereformeerde kerk werd
in 1583 staatskerk, d.w.z. zij was de heer
sende, maar van de Staat afhankelijke, kerk
wier leraren uit 's Lands kas betaald wer
den. Volgens de Haarlemse Bijdragen nr. 28,
blz. 322 kwam in 1574 al een predikant in de
kerk van Graft.
De kerk zal ongetwijfeld in- en uitwen
dig veranderingen hebben ondergaan om
de paapse uitingen teniet te doen. Of werd
de houten kerk, juist bij deze overgang ver
nietigd en kwam in deze roerige tijden van
het beleg van Alkmaar en de aanval van
de Spanjaarden op het Schermereiland in
1575, de eerste stenen kerk tot stand? Een
teruggevonden wandbord bleek bij res
tauratie op de achterkant met Bijbeltek
sten te zijn gesierd en stamde uit 1528; was
die opgehangen in de eerste stenen kerk?
Hoogstwaarschijnlijk is men eerder begon
nen met de bouw van de stenen kerk.
Een bevestiging, van tenminste een ste
nen toren, vinden we in het Chronykje van
Leeghwater waarin hij vertelde: Ik heb in
mijn jonkheit welhooren verhalen van de Se
cretaris van Graft geheeten Jan Lubbertsz,
de welke een zeer ervaren man was van de
oude Geschiedenissen ende Historiën te ver
halen de welke my zeide van een oud man
tot Graft die gedenken mogt dat het Dorp
van Graft nog heel weinig en zeer klein was
ende dat aldaar in het Dorp van Graft in
dien tijd niet meer als vier wegen gangbaar
waren ende dat het fondament van de stee-
nen Tooren niet hoger en was als een mans
langt. Aangenomen dat Jan Lubbertsz. van
middelbare leeftijd was en sprak met de 25
jarige Leeghwater, zou de oude man wel
licht rond de eeuwwisseling zijn geboren
en had hij als jongeling in ongeveer-1525 de
toren van de kerk van Graft zien bouwen.
De afbeelding in het vorige hoofdstuk
laat al een stenen toren doorschemeren.
Bijna zeker en gebruikelijk in die tijden
was de toren in opdracht van de overhe
den gebouwd omdat in roerige tijden een
hoge uitkijkpost onontbeerlijk was. De
houten kerk stond er al en om een toren
voor de ingang te bouwen was niet logisch
dus waarschijnlijk is de toren naast de in
gang gebouwd. Een stenen toren met een
mansdiepe fundering, voorwaar geen klei
nigheid. De logische volgende stap is de
verstening van het schip. Een aanwijzing
daartoe ontbreekt echter maar het heeft er
alle schijn van.
De vroegst bekende grafzerk uit 1575
betreft die van meester Dirck Wilre schout
van Graft en die zou best ook gelegen kun
nen hebben binnen de wanden van een
nieuw gereformeerd stenen kerkje. Het
was voor Graft ook het begin van begraven
in de kerk. Als men al beschikte over hard
steen om grafzerken te maken (afkomstig
uit het latere België), dan zou men zeker
hebben kunnen beschikken over gebak
ken producten uit de dichterbij gelegen
steen- en pannenbakkerijen langs onze
grote rivieren.
Dus de eerste gereformeerde predi-
