Start van de wandeling
Hier, bij mijn voormalig ouderlijk huis, lijkt
het me een mooi punt om onze wande
ling door dit markante stukje oud De Rijp
te starten. Links naast ons, op nummer 12,
woonde buurman Henk van Braam met
zijn vrouw Maartje. Ze woonden hier al
vanaf de oplevering en kregen 4 kinderen.
Hij was fabrieksarbeider, maar toen ik bij
hem over de vloer kwam was zijn arbeid
zame leven al voorbij. Ik zie hem zo nog lo
pen met de kolenkit in zijn hand: een stille
man met een weerbarstige bos grijs haar,
een bruin gezicht en altijd, zomer en win
ter, in een overhemd met pull-over.
De woonkamer was nog voorzien van
schuifdeuren met glas-in-loodraampjes
die de ruimte in tweeën deelden. Bij het
openschuiven van de deur sloeg een ver
stikkende warmte je tegemoet. Maar buur
man Henk zat lekker op de bank achter een
jonkie en leek nergens last van te hebben.
Toen zijn vrouw in 1973 overleed, vereen
zaamde hij toch wel een beetje. Het huis
bleef tot zijn dood als enige van de drie ori
gineel. Pas na zijn overlijden in 1979 heeft
het, bij de nieuwe eigenaar, een complete
metamorfose ondergaan.
Nieuwland 14. Dit pand heeft het tijdens
de oorlogsjaren redelijk zwaar te verduren
gehad door de inundatie. Om met droge
voeten achterom te komen, waren er links
naast het huis planken en beunen neer
gelegd. Maar dit bood natuurlijk weinig
soelaas voor de houten balklaag onder de
vloer. Deze was door en door nat gewor
den. De bewoner in die tijd, de ouwe Jan
Twint, bijgenaamd 'de Muit', overleed in
1952. Het was in die dagen de gewoonte
om 's avonds op rouwbeklag te gaan en
gezamenlijk de rozenkrans te bidden. De
doordrenkte balklaag was gaan rotten en
niet meer berekend op zoveel volk; met z'n
allen zakten ze door de vloer.
Sinds 1953 wordt het huis bewoond door
Jan de Jong, voorheen timmerman bij aan
nemer Slot, en zoon van de toenmalige ge
meenteopzichter Fien de Jong.
Nieuwland 12 en 14 zijn, op de schoorste
nen na, identiek, en nummer 10 is in spie
gelbeeld gebouwd. Ook stond er, in het
verlengde van de keukenuitbouw, bij alle
drie een groen, houten schuurtje met een
pannendak. In de loop der jaren moes
ten deze het veld ruimen en werden aan
de verschillende huizen allerlei bouwsels
toegevoegd zoals een garage en een aan
bouw die als bijkeuken en slaapkamer fun
geerden.
In deze niet al te grote huisjes ontston
den er met drie of meer kinderen onher
roepelijk ruimteproblemen. Vroeger leek
men daar geen last van te hebben. In soort
gelijke huisjes was het slapen op de lange
rij, met een gordijntje ertussen als er ook
meiden in het gezin waren, heel gebruike
lijk. Toch raakte dit, begin jaren zestig, een
beetje uit de tijd, want langzamerhand
eiste ieder kind een eigen slaapkamer.
Recht tegenover de drie huisjes, in wat nu
het kleine parkje is, stonden aan de Keizer-
buurt ook nog twee woningen. Deze wa
ren in een dermate slechte staat dat ze de
jaren zestig niet eens gehaald hebben. Eén
deel werd park, het andere heeft jarenlang
als tuin gediend. In de jaren tachtig is er
een dubbel woonhuis opgezet. De linker
woning, met de voordeur prominent aan
het Nieuwland, kreeg toch Keizerbuurt 18
als adres.
Lopen we terug richting het Vlaander,
stond rechts het huis van Jo Smit. Smit was
een klein boertje dat zijn 10 koeien weidde
achter de Artis en in de Graftermeer, maar
hij woonde met zijn vrouw Eef Smit-Hoek
op Nieuwland 1 en 3. Oorspronkelijk be-
175
