van Holland gelden dat de overheid in ge
zag boven de kerk ging. Ze gingen ook niet
akkoord met de kerkorde die op de synode
van Dordrecht was vastgesteld. Het stre
ven naar een zo breed mogelijke publieke
kerk bleef bestaan. De overheid oefende
druk uit op de gereformeerden om de
toelatingseisen van het kerklidmaatschap
niet te hoog te stellen, zodat burgers naar
de publieke kerk konden terugkeren. De
regenten bleven zich ook verzetten tegen
al te strenge openbare toepassing van de
kerkelijke tucht. Kortom 'Dordt verwater
de'. Na het aantreden van Frederik Hendrik,
die Maurits in 1625 als stadhouder opvolg
de, konden de verbannen remonstrantse
leiders uit het buitenland terugkeren en
in 1630 konden zij in Rotterdam voor het
eerst weer ongestoord vergaderen.'8 Met
'Dordt'was de eenheid niet hersteld. Daar
over straks, maar eerst een kort intermezzo
over onze band met Amerika.
De Pilgrim Fathers
Er waren niet alleen in Nederland protes
tanten die zich in de publieke kerk niet
thuis voelden. Een groep protestante En
gelsen voelde zich in 1609 niet meer veilig
in het anglicaanse Engeland. Ze vluchtten
naar de republiek, waar ze uiteindelijk in
Leiden terecht kwamen. Gelukkig voelde
de kleine gemeenschap zich daar niet. De
Nederlandse jeugd was te losbandig voor
hen en ze waren bang dat na de overwin
ning van de contraremonstranten de tole
rantie zou afnemen. In 1620 kozen ze voor
Nieuw-Engeland, waar de Engelse koning
hun een vrijplaats bood. Op 22 juli vertrok
ken de zogeheten Pilgrim Fathers vanuit
Delfshaven naar Southampton, waar ze
zich met een grotere groep separatisten
op de Mayflower inscheepten om de over
steek naar Amerika te maken. Aan boord
van de Mayflower waren 31 personen uit
Leiden, later volgden er nog 94."»
Vertrek van de Pilgrim Fathers uit Delfshaven op 22 juli 1620.
Tegeltableau op het schip Nieuw Amsterdam van de Holland-Amerika Lijn.
Uit: Komen en gaan
115
