thema's die meestal ontleend zijn aan
de menselijke zwaktes als oneerlijk
heid, dronkenschap, ontucht en ruzie.
Daarnaast kwam het laatste oordeel
voor, onnuttig spreken en godsvruchtig
spreken. Verder staan er 16 smeek- en
dankgebeden in de Rijper Zeepostil. Het
400 pagina's tellende boek eindigt met
honderd bladzijden geschiedenis van het
vaderland, van het Schermereiland en
van de dorpen daarop gelegen, meer in
het bijzonder van De Rijp.
De schrijvers
Letterlijk uit de tekst van Herman Med-
dens:
Engel Arentsz. Van Dooregeest en C. A. Pos
jager waren doopsgezinde predikanten
uit de tweede helft der 17'' eeuw. Hun il
lustere voorgangers, de bevlogen leraar
Pieter Pietersz. (1574-1651), de Rijper la-
kenkoper, uitgever en leraar Jacob
Claesz (1600-1664) en hun opponent, de
Keulse arts Jan Willemsz (1583-1660)
hadden hun bijdrage geleverd aan het
geestelijk leven in De Rijp en ver daar
buiten. Onder hun opvolgers zou de me
dicus Van Dooregeest de belangrijkste
zijn. Hij voelde zich verwant met de Am
sterdamse Zonnisten en als hij model
staat voor de richting die de Rijper Soci
ëteit voorstond, dan is de bevlogenheid
opgenomen in een sober en ruimdenkend
christendom. De Bijbel staat centraal en
daarmee heeft het pastoraat een duide
lijke grond onder de voeten. C.A. Posja
ger stond op het Noordeinde. Hij is de
vermoedelijke zoon van A.C. Posjager
van wie twee conflicten bekend zijn. Eén
maal preekte hij tegen de standpunten
van Jan Willemsz en dat was sensatie in
De Rijp en verre omgeving en één maal
preekte hij over de grote brand van 6-1-
1654. Zijn preek van 6-1-1655 leverde hem
een grote boete op van 245 goudguldens.
Deze boete werd overigens in zijn geheel
door zijn toehoorders betaald middels
een collecte.
Over Van Dooregeest is iets meer
bekend. Engel Arendszoon van Doore
geest, is geboren op 26 December 1645 te
Dooregeest, een polder in de buurt van
Uitgeest. Op dertig jarige leeftijd werd
hij beroepen tot mennonieten dienaar
in De Rijp. Tezelfder tijd heeft hij ook
het vak van medicus uitgeoefend. Onder
de doopsgezinden leraren komen veel
artsen voor. De universiteit was alleen
toegankelijk voor gereformeerden. De
studie der medicijnen was daarop een
uitzondering. Die stond ook open voor
doopsgezinden. Van Dooregeest bekleed
de het ambt van leraar tot zijn dood in
1706. Van Dooregeest was een geletterd
man. Het is evident dat van Dooregeest,
hoewel niet formeel opgeleid, een ge
leerd en wijs man was en hogelijk werd
gewaardeerd en gerespecteerd. Ondanks
dat hij tot de Waterlandse doopsgezin
den behoorde die doorgaans libertijns
waren, was hij een vurig aanhanger der
conservatieve zonistische principes. Hij
was coauteur van de brochure Grondt-
steen van Vreede en Verdraegsaemheyt'
(1674), die de diverse modaliteiten van
doopsgezinden uitnodigden toe te treden
tot de Zonistische sociëteit. Hij was vaak
de organisator en initiatiefnemer van de
Zonistische Conferenties. Toen in 1684-
1685 pogingen werden ondernomen de
Lamisten en de Zionisten te herenigen
was Van Dooregeest een van de belang
rijke vertegenwoordigers van de Zonis
tische groep. Behalve de hier genoemde
werken en de Rijper Zeepostil schreef hij
ook in 1686 een voorwoord bij de nieuwe
editie van de Belijdenis des Christelyken
Geloofs door Hans de Ries and Lubbert
Gerritsz. Einde letterlijke tekst.
De uitgever
Na de inleiding over de Rijper Zee-Postil
en zijn auteurs vertelde Herman Med-
dens over de uitgever van de Rijper Zee-
190
