Rond 1900 we 'd er in de vijf nog overge
bleven hekelhokken hennep gehekeld
voor zeilen en netten. In hoofdz; ak in
opdracht van de zeildoekwevers uit
Krommenie. De Graftdijkers haalden per
schuit de bossen op uit Krommenie.
Thuis werden de bossen verwerkt tot
vlas- en hennepgaren, in zakken gedaan
en ter keuring in Krommenie aangebo
den. Soms vond de keurmeester er 'de
hand' in, wat tot een lagere opbrengst
leidde. 'De hand' kwam erin doordat het
uiteinde van de bos om de pols geslagen
was geweest. Om dit omgeslagen stuk te
hekelen moest de bos omgedraaid wor
den. Als dat niet gebeurd was ontston
den de problemen. Het verhaal gaat dat
de verstandhouding tussen de keurmees
ter in Krommenie en de Graftdijkers niet
optimaal was waardoor de Graftdijkers,
in hun afhankelijke situatie, vaak de dupe
werden.3
In de eerste helft van de 17e eeuw
scheidden Oost-en West-Graftdijk zich
kerkelijk af van Graft.4 Op 19 mei 1642
verkocht Meyndert Cornelisz voor 1100
gulden zijn huis en erf in West-Graftdijk
aan het kerkbestuur om kerkdiensten in
zijn huis mogelijk te maken. Ook in Oost-
Graftdijk werd een huis ingericht voor
kerkgang en schoolbezoek tegelijk. De
beide huizen werden na een paar jaar tot
kerkjes omgebouwd.5 Het kerkje in West-
Graftdijk dateert uit 1651.6 Het oor
spronkelijke uurwerk (gedateerd 1654)
van deze kerk, gemaakt door de smid
Jacob Louwertsz. uit Schermerhorn, is
nog te zien in een museum in Brabant.
Het huidige uurwerk is electrisch.7 De
kerk heeft geen orgel. In Oost-Graftdijk
ontstond op de plaats van school/kerk in
1647 een nieuw kerkje. Op 29 november
1836 werd deze kerk bij een storm ver
nield en werd begonnen aan de bouw van
de tegenwoordige kerk (op 22 november
1840 ingewijd).8
West-Graftdijk leverde de meeste
spraakmakende geleerde van het Scher
mereiland op. Op 10 augustus 1654 werd
in de pastorie daar, als zoon van de do
minee, Bernard Nieuwentijt geboren. Na
een onstuimige jeugd, hij werd verwij
derd van de universiteit in Leiden, stu
deerde hij geneeskunde in Utrecht. Hij
bond de strijd aan met het 'ongodisme'
en met een grootheid als Leibniz.
Zijn boek 'Het regt gebruik der werelt-
beschouwingen' verscheen in vele verta
lingen. Hij verwierf faam als wiskundige,
natuurkundige en als theoloog. In deze
combinatie van hoedanigheden 'bewees'
hij het bestaan van God.9
Noten
1. P. Schuurman, Het Schermereiland
WFON 14 (1940), 123
2. Idem
3. Het huis met het hekelhok van Jannetje
Heertjes te Oost-Graftdijk, 7, 8 en 9. RAA.
4. P. Schuurman, 121
5. Idem, 124
6. A. J. van der Aa, Aardrijkskundig
woordenboek de Nederlandendeel 4, 758
7. De Schermeer en zijn Randdorpen (1983), 147
8. A. J. van der Aa; deel 4, 757
9. Een Nieuwe Chronyke; 2005, nrl, 12 t/m 22.
178
