Kleinschalige ontginningen op het
veen vonden in de 9e en ÏO' eeuw plaats
vanuit de dorpen op de geesten en oude
duinen of strandwallen. Wegens sterke
bevolkingsaanwas in de 13e eeuw begon
men aan grootschalige veenontginnin-
gen om nieuwe akkergrond te winnen.
De samenleving had echter nog steeds
een overwegend agrarisch karakter. Al
les draaide om grondbezit als belangrijk
ste bron van inkomsten. Uitgestrekter
eigendom van de grond werd mogelijk
door het hofstelsel. Boeren van een 'hof
werden dan eigenaar van meerdere boer
derijen. Op die boerderijen woonden
'onvrijen', boeren die aan hun boerderij
gebonden waren en bepaalde diensten
moesten verrichten aan het 'hof.
Reconstructie van een drieschepige boerderij
met woongedeelte (links) en stalgedeelte (rechts).
Ontleend aan Cordfunke, 2006, blz. 47
In de 7e en 8e eeuw gebruikten de
nieuwe Friezen niet slechts kano's om de
veenkreken en rivieren binnenslands te
bevaren en te vissen, maar bouwden ze
ook kustvaartuigen om over zee handel
te kunnen drijven. Ze handelden in zout,
vis, laken en wijn in een groot gebied,
van Skandinavïë tot Noord-Frankrijk
toe. De Friese handel was zeer levendig
en bleef tot in de lle eeuw bestaan. Hij
werd gevoerd door Friezen langs alle
kusten van Oost-Friesland tot Noord-
Frankrijk toe. Een belangrijk centrum
voor de internationale handel was
Dorestad.
2.1.3.TUDSBEWUSTZIJN
In de periode van de migratie tussen
de 3e en de 6e eeuw vond. zoals al eer
der verteld werd, een grote aanwas
plaats van nieuwe Friezen. Dat waren
Angelen en Saksen, die via het huidige
Friesland naar Noord-Holland togen. Ze
gingen, niet sterk georganiseerd maar in
kleinere groepen, ook naar Engeland
waar ze zich als kolonisten vestigden. In
Noord-Holland maakten ze een grote
bloeitijd door. De nieuwe Friezen konden
snel inburgeren omdat ze grotendeels
dezelfde taal spraken en dezelfde tradi
ties hadden als de oude Friezen.
In de gemeentebegroting van de ge
meente Schermer komt sinds mensen
heugenis elk jaar een post voor die
'openbare tijdaanwijzing' heet. Daaruit
wordt het onderhoud betaald van de klok
ken van de kerktorens die in de 5 dorpen
van Schermer staan.
Heel bijzonder is het feit dat de wij
zerplaten van de kerk in Grootschermer
niet alle vier even groot zijn. De wijzer
plaat aan de oostkant van de toren is
groter dan die aan de andere kanten. De
oostkant is de kant van de (oostelijke)
Eilandspolder of Binnenmaden. Doordat
de wijzerplaat zo groot was, konden de
10
