WATER DOOR DE TIJD
Hedendaags waterbeheer in historisch perspectief
Na de Afsluitdijk en de Deltawerken leek de strijd tegen het water gewonnen.
Inmiddels weten we beter. Er komt een hele serie nieuwe moeilijkheden op ons af:
klimaatverandering, zeespiegelstijging, kustafslag, bodemdaling, wateroverlast in de
winter en verdroging in de zomer. Maar hoe 'nieuw'zijn deze problemenHebben we
eigenlijk niet te maken met oude vraagstukken in een andere jas?
Na de paijze van de Algemene Vergadering, op woensdag 23 april in het
Rijper Huis in De Rijp, organiseert de Oudheidkundige Vereniging een
lezing die gehouden zal worden door Diederik Aten. Zeer de moeite
waard! Hieronder de korte inhoud.
Het strand en de duinen worden im
mers al ettelijke eeuwen door kustafslag
bedreigd en de bewoners van Petten en
Huisduinen waren diverse malen ge
noodzaakt hun dorpen landinwaarts te
verplaatsen. Aan de Hondsbossche Zee
wering wordt onafgebroken gewerkt
sinds de Sint Elizabethsvloed van 1421.
Deze dijk staat nu weer genoteerd als
een 'zwakke schakel' in de kustverdedi
ging, maar is dat dus in feite al een slor
dige 600 jaar.
Achter de duinen en zeedijken kam
pen we insgelijks al honderden jaren met
bodemdaling. Het land zakt sinds kolo
nisten in de middeleeuwen de Noord-
Hollandse veengebieden ontgonnen. De
voortgaande maaivelddaling maakte de
opbouw van een ingenieus watersysteem
van polders en waterbergingen of boezems
noodzakelijk om het land bewoonbaar te
houden. Daarbij was het eigenlijk vanaf
het begin af aan schipperen tussen wa
teroverlast of -tekort. Door de droogma
king van de Beemster, Purmer, Wijde
Wormer en al die andere grote meren in
het begin van de 17e eeuw werden de
problemen verscherpt. Waar moesten de
polders hun water laten? Daar was geen
ruimte meer voor. Wateroverlast was het
gevolg en de befaamde Jan Adriaensz.
Leeghwater onderkende al in 1633 dat
de "oorsake van dese coomt veel ende
meest doort bedijcken van de meeren".
Omgekeerd zat men in droge zomers al
snel met watertekort. Waar moesten de
boeren dan zoet water halen om hun ak
kers te bevloeien en het vee te drenken?
Het was nog maar mondjesmaat voor
handen.
De eeuwenoude puzzel rond 'ruimte
voor water' leek na de vorming van het
IJsselmeer in 1932 en de bouw van mo
derne krachtige gemalen even opgelost,
maar is nu weer bijzonder actueel. Het
Hoogheemraadschap Hollands Noorder
kwartier is op zoek naar 1200 hectare
extra waterberging om wateroverlast in
de toekomst te beperken. Daarbij is het
als in het verleden vaak weer bijzonder
moeilijk om een compromis te vinden
tussen de vaak tegengestelde belangen
van de betrokken partijen.
Tijdens de lezing volgen we het natte
historische spoor van de hedendaagse
waterproblemen op de voet. Het verhaal
wordt ondersteund met tientallen dia's
van oude prenten, kaarten en foto's.
