De Westfriese
Omringdijk is
vermoedelijk rond 1 250
gereed en beschermt
West-Friesland in het
westen tegen
wateroverlast uit Zijpe en
Rekere, in het noorden
en oosten tegen de
aanvallen van de
Zuiderzee en in het
zuiden tegen de grote
meren, als de Schermer
en de Beemster. West-
Friesland vormt een
bastion tegen de zee en
beschermt ook het ten
zuiden hiervan liggende
gebied.
buitenw*t«r
Jong* Duinen
Oud* Duinen
wnd uliottlngen klei. binnendijk»
I Westfriet* Om»ir>Qdi|*
I binnerwwite*
1. bintendifVs ,ism
West-Friesland en Kennemerland rond 1250. Langs de oostelijke Eilandspolder de
Binnenmaden) ligt inmiddels een dijk, terwijl het Schermer meer via de Rekere nog een open
verbinding had met De Zijpe en de Noordzee. Ontleend aan Van de Ven, 1993, blz. 57.
oostelijke deel daarvan in elk geval al
omdijkt was.
De waterhuishouding van een gebied
verbeterde sterk door de vorming van
een polder en de aanleg van een dijkring.
Dat was ook het geval met de West-
Friese Omringdijk. In 1357 kregen de
bewoners van het dorp Schermer toe
stemming om hun gebied helemaal te
bedijken. Daardoor is de oprichting mo
gelijk geweest van de oostelijke Eilands
polder. De ontwatering verbeterde zo
sterk dat de Schermerboeren nog aan het
einde van de 14c eeuw graan konden ver
bouwen en het dus nog niet helemaal ge
daan was met de akkerbouw. Dat blijkt
uit een oorkonde van hertog Albrecht
van Henegouwen, de opvolger van de
graven van Holland, van 1399.
Het feit dat een in 1985 tot 1987 uitge
voerde veldkartering uitwees dat er in
het later 'verdwenen' dorp 29 huisplaat
sen waren geweest en maar liefst bijna
600 vindplaatsen van hoofdzakelijk in
heems aardewerk, bevestigt het vermoe
den dat de tweede ontginning een groot
schalig karakter had.
De activiteiten van Floris V rond 1280
pasten helemaal in de tweede ontgin
ningsfase, waarin het wereldlijk gezag
dat van de kerkelijke overheid verving
en ging werken aan waterbeheersing en
grootschalige ontginning. De tienden
kwamen aldus toe aan de graaf. Spijtig
genoeg liep het ook met het tweede dorp
Scirmere slecht af.
De tweede ontginning in de Eilandspol
der werd uitgevoerd met parallel-
opstrekkende verkaveling van west naar
oost, waarbij halverwege het hoog
veenkussen van zuid naar noord een
'tocht' werd gegraven, die tevens als
22
