Executies in Sint Pancras
Een aanslag op het spoor als steun voor de opstand op Texel leidde tot een bloedige wraak
Aanslag spoorlijn
De familie Klanker, eigenaar en bewoner heeft de boerderij in 1979 gekocht van
de fam. Tol. Gert Tol had de boerderij vanaf 1911 in bezit, door de nalatenschap
van Niesje Vroegop-Tol. In die periode is de boerderij verschillende keren verhuurd
geweest. Enkele huurders uit die tijd zijn: Kees Bakker, Teun Bakker, K. de Hartigh,
D. Jansen, J. van der Ham, Fam. Rood, Fam. J. de Wit en Gert Groen als laatste
huurder.
In deze tijd zit ook een gemeentelijke overgang, de gemeente Koedijk werd Sint-
Pancras. Hiervoor stond het huis in 1883 op naam van de uit Oudorp komende
Jan Oud, die eerst gehuwd was met Trijntje Quant en na haar overlijden met
Marie Bras. Jan Oud was en is een bekende naam hier in Sint-Pancras, omdat er
hier nog steeds nakomelingen van hem wonen maar ook in Oudorp. Alle "Oudjes'
en "Groothuizens", stammen af van Jan Oud.
Slat Fanaat Een kleine aanslag
OF een spoflrtaig Mj Stair raocras
leidde op ls april jj+ï, oen paar
weken voor her einde van de Twee
de Wereldoorlog Europa, tot een
mafisa-excoitl*. De Duitsers scho
ten bij de spoordijk Itngs de Bo
ven wcx in Sint Pu tiras twintig
gijzelaars dood. Met was ccn trael-
sd»e nasleep van een bloederige
opstand op Texel. Het was een
tragisch hoofdstuk I n een Maris
BCwJliedènb die drie/aar eerder en
ruim 3000 kilometer oostelijker
begon,
tn 1942 wrplcticrdcn dc Duitsers
nalat te dc Kuukasus waren bin
nengevallen In korte tijd de troe
pen van hot Rode Leper. Veel jse-
vangöi jötóöiiüii Sovjebtrllitairen
stonden daarna voor ccn duivelse
keuze. Of de Duitse gevangenkam
pen In - waar mensonterende toe
standen heersten - of meevechten
met de Duitsers. Omdat Meel van dc
soldaten afltonwrtg waren uit vol-
keren die werden onderdtukt cn
vcrvoled dcr.>f Slali n. bons een
groot aantal van hen ervoor zich bij
de Wchritiacht aan te sluiten.
Landverraders
In de laatste maanden van de oor
log begon «n groep van Sao, op
Trad EdQtödc fietuglörs, steeds
mrer te beseffen Ik>c iluivcli hun
keuze inderdaad was geweest. Ze
vreesden dat ze na dc oorlog naar
deSOvjct-Unte zouden worden
teruggestuurd en daar raudrri
worden tcrcchtJjeSKM als landver
raders. Alleen met een opstand
zouden bun blazoen oog oen beetje
kunnen ruivenrn, hoopten ze. In
dc nadir van 5 tip 6 aprlJ 1945 kwa
men re la rerlc, Ze ventnxmldai
de eerste nreht 45x1 Duitsers. IV
Weh rmarh r sloeg meteen daarna
Monument voor de gevallen wnetet
liet Nederlandse verzet de 'Russen'
nfet aan hun lot wet latei». Op
EWetdag H april kreeg Rinus ttna-
pc, ccn onderdutkcr Ln Sint Pancras
cu leider van die PlaaBelIJkc Knok
ploeg opdracht van rcEtacucnman-
d.int Theo van Eckcleti om het
l«Jeet tossen Alkmaar cn Hcerhu-
gewaard laan tt leggen. Krupc cn
zijn kuoipJocglcden hadden In de
■Ingcn «voor al enkele kleinere
sahocagcacncs gcpleeed. Onder
jders in Sint Par-tras,
Duitse vcuhnvagejw hun b-.nwten
lefc reden, Knape wéigende extiter
oen dc spoorlijn ic saboicrcn. Hij
vreesde zware represailles en vond
dat iIsImv u> kou voor ket nade
rende einde van. de oorlog, te
groot. Vail Ee kelen benaderde
vervolgens een andere verzetsman.
Jin Brassec. Die had geen bezwaar
tegen dc actie. In dc nadu van 14
op 15 april lief Brasser <te Alkmaar-
3C Gewend ilkc Sibotase Afddinit
een kkitu.' too ten westen van Sint
Pancras. Een paar uur later ging dc
bom af toen tie eerste trein H3ar
Den Helder over de brug reed.
Geboeid
De Duitsers reageerden nogdlc-
ïd(ik> dag. öns half negen
avonds arriveerden b(j ite spoeiwe-
Buwrstng bijl halte int Pancras
twee vrachtwagens met soldaten cn
Winti» Bcboewtc mannen - etar-
I caivwpMirtA covmAntwnu wtcw
lien mannen werden regen dc
spoordijk dp ccn rij gezet. Een
officier las hun ruimen voor, waar
na de solda ten de mannen dood-
schoren. Daarna zenen dc Duitsers
de volgende tien minnen regen de
dijk en executeerden cab ben.
Een jaar later is op dc plek van dc
fujSUilc een opvallend, zei meter
hoe® iBDrninicnrontbaM made
luimen van dc twintig doodgexho-
ren YcrtCHïtrii der».
140
