koe is. Maar ik acht het (met Dirk van der Wielen) onwaarschijnlijk dat onze
Koedijk naar het agrarisch huisdier is genoemd. Ten eerste om redenen die bij punt
III zijn genoemd: dijken werden hier niet naar dieren genoemd, ten tweede omdat
de dijk zich op grote afstand van Vronen bevond: de boeren zullen hun melkvee
zeker dichter bij huis hebben gehouden. Ten derde kunnen we aannemen dat de
dijk in de begintijd een lage veendijk was, die door de druk van de koeienpoten zou
kunnen beschadigen. Als er al dieren op liepen dan meer waarschijnlijk schapen.
Kade
Kade was in het Middelnederlands kaaj (verwant aan het Franse quai). Dit zou wel
licht tot koe kunnen verbasteren, hoewel dit veel minder voor de hand ligt dan met
koog (zie onder). Maar het is zeer onwaarschijnlijk dat de dijk langs de Rekere een
kade werd genoemd. Een kade of kaaj was een waterkering voor binnenwater, schei
ding van waterniveaus binnen een polder, boezemkaden etc. Zeeweringen en dijken
langs wateren die in open verbinding stonden met het zeewater, werden dijk ge
noemd. Toen de Rekeredijk werd aangelegd was de Rekere nog een getijdenstroom!
Daarnaast had en heeft kade ook de betekenis van 'versterkte oever' waar schepen
kunnen aanleggen. Een dergelijke kade zal er niet zijn geweest voordat het dorp
Koedijk ontstond.
Koog
De achternaam Koeman is volgens het Meertens Instituut afgeleid van koopman.
Analoog hieraan zou koogdijk tot koedijk kunnen verbasteren. Maar waren er
kogen - stroken buitendijks land - langs de Koedijk? Kogen aan de westkant
van de Rekere waren er zeker; hier lagen de dijken op grotere afstand van de
hoofdstroom. Voor zover bekend liep de Rekere vlak langs de Koedijk en was er
dus geen ruimte voor kogen aan de oostkant van de Rekere, maar zeker is dit niet.
Mogelijk waren er omstreeks 1200 wel toch smalle kogen langs de rivier.
Ook zou er theoretisch een eerdere dijk geweest kunnen zijn die oostelijker lag,
zodat later met de aanleg van de Noorder-Rekeredijk kogen zijn ingepolderd. Van
een dergelijke eerdere dijk is echter noch in documenten, noch in het landschap of
in toponiemen iets terug vinden.
Marianne Teunis schreef: Het kan dus alleen een koogdijk zijn als het een dijk rond
een voormalige koog is. Maar waarom kan de dijk niet Koogdijk worden genoemd
als hij grenst aan een niet-ingepolderde koog? Niet iedere dijk waarmee een koog
werd ingepolderd werd koogdijk genoemd; bv. De Oosterdijk bij Sint-Pancras.
118
