Sint Pancras ligt op de Vroonergeest waar velen de machtige stad Vroone situeren.
Volgens Simon Eikelenbergl was dit niet het geval. Sint Pancras heeft een aardig
kruiskerkje. Binnen de muren (welke 60 cm dik zijn) gemeten is de kerk van het
zuiden naar het noorden 17,80 meter en van het oosten naar het westen 20,10
meter lang en 7,90 meter breed. Het dak is 14 meter hoog. De heer Simon de
Groot, predikant, zei dat er 95 of 96 lidmaten zijn. De kerk is versierd met een
gegoten kerkkroon, een sierlijk hek en zitbanken. Een nieuwe preekstoel wordt
gemaakt. (Deze preekstoel is in 1740 gemaakt. Het is een kunstwerk. Naar
schatting kost zij wel 6 a 700 gulden). Dat de pastorie geheel vernieuwd is gaat het
verstand bijna te boven. Wij telden langs de Geest tot aan de Halve Maansbrug
(behalve de pastorie en school) 79 huizen, dus samen met de kerk staan er 82
gebouwen. De Vroonergeest wordt in bijna 3 gelijke rechtsgebieden verdeelt. De
eerste hoort bij Oudorp, het tweede, waarin het oude kerkhof ligt, onder Koedijk,
en het derde onder Sint Pancras.
Bij Sint Pancras hoort ook de Butterhuizen, wat binnen de dijk van de
Heerhugowaard ligt.
Men zegt dat op het eerder genoemde kerkhof eertijds een kapel heeft gestaan.
Op dit kerkhof zag ik verscheidene beenderen liggen. Ook lagen er gebakken
stenen en puin. Alhier zou ook het beruchte kruis hebben gestaan. Het kerkhof
ruim 210 meter in omtrek. In 1575 was de predikant Pieter Hendriks. In die tijd
hadden Koedijk en Sint Pancras samen één predikant maar zijn in 1657 uit elkaar
gegaan. De pastorie wordt door de Gecommiteerde Raden bekostigd. In 1730 is
het dorp, tegelijkertijd met andere, in opdracht van haar Edele Groot Mogendheden
voor fl. 9900,- verkocht aan Abraham Quivelerius. Het ligt l'A uur gaans ten noord
oosten van Alkmaar en strekt zich van het noord-noord-oosten naar het zuid
zuidwesten uit.
Latijnse tekst over de kerk:
In het jaar des Heeren 1488 werd de kapel van de Martelaar Sint 1 ancratius, in het
schitterende land van Vrone, deel van West Friesland, parochie.
Simon Eikelenberg noemde in zijn boek Alkmaar en zijne geschiedenissen'
de geschiedenis van de stad Vroone een mythe. Daarentegen schiep hij wel een
nieuwe, hij stelde namelijk dat Alkmaar de hoofdstad de van West-Fi iesland zou
zijn. Het was indertijd belangrijk dat Alkmaar in West-Friesland gesitueerd zou
Sint - Pancras.
