In het Regthuis zetelde de schepenbank, zeg maar
de gemeenteraad. Dit was het hoogste besturende
college van het dorp. De schout zat de schepen
bank voor maar was niet stemgerechtigd en kon,
als de heren wilden 'delibereren' over een gewich
tige aangelegenheid, de deur uit worden gestuurd.
Soms ook werd door de schepenbank de 'vierschaar'
gespannen en dan deed zijn uitspraak in civiele
(burgerlijke) rechtszaken. Het echte strafrecht be
rustte bij de Baljuw. In Oudkarspel was in 1658
Huybert van Brederode schout en baljuw en tevens herbergier. Ook diens vader Cornelis Willem
van Brederode was schout van het dorp in de daarvoor liggende periode. De naam van de
herberg 'Het Huis de Brederode', die voorheen naast 't Regthuis stond, is hiermee verklaard.
Heer zijn van een dorp was veel meer een eretitel
dan dat het echte geld opleverde. Hij mocht wel het
tiendenrecht toepassen, waardoor ieder een tiende
gedeelte van zijn landopbrengst moest afstaan, maar
het bleef toch meer een ere naam. Zo'n Heer had
wel een doorslaggevende stem in de benoemingen
van bijvoorbeeld de dominee, de schout, de veer
schipper, de dorpsbode en de schoolmeester.
Over het gebouw zelf.
We weten dat er in 1618 een Regthuis werd gebouwd dat in
1714 werd vervangen door een nieuw gebouw. Dat ging alle
maal goed tot in het jaar 1799. Dat kwam door oorlogshande
lingen in de strijd van de Engelsen en de Russen tegen de
Franse bezetting. Na de landing bij Groote Keten kwam Oud
karspel na een tijdje in de frontlinie te liggen. In de Woud-
meer en aan het noordeinde van het dorp woedden zware
gevechten tussen de al genoemde Engelsen en de Franse en
Bataafse troepen. Bij al dat vechten werden het Regthuis en
het kasteel van de Ambachtsheer verwoest. In 1808 werd dit
Regthuis weer herbouwd en we vermoeden sterk dat er ook
oud materiaal is gebruikt van het kasteel. Kijkt u maar naar de
zolderbalken die allemaal verschillend zijn.
Het huidige Regthuis werd dus gesticht in 1808. Boven de
ingangsdeur prijkt het wapen van Oudkarspel en op de
noordmuur het wapen van de vroegere ambachtsheer Van
Teylingen. In 1871 werd het gebouw ingrijpend gerestaureerd.
In de keuken
84
