De laatste melkman van Sint Pancras
Er was een tijd dat melkventers huis aan
huis hun waren uitventten. In de volksmond
werden ze doorgaans 'melkboer' genoemd.
Langzaam maar erg zeker verdwenen ze uit
het straatbeeld. De doorzetters bleven pro
ducten uitventen, maar dan vanuit winkel
wagens met een steeds breder assortiment.
Zo ontstond uiteindelijk de 'winkel aan
huis'. Maar ook dat fenomeen bleek niet be
stand tegen de tand des tijds. Nu verdwijnt
de laatste uit Sint Pancras. Tijd dus voor
een gesprek met deze 'laatste der Mohika
nen', André Soorsma.
André begint met een stukje familiegeschie
denis: 'Mijn opa woonde met zijn gezin in
Dokkum. Maar in de jaren dertig, de crisistijd, was het zeker in Friesland geen vetpot. Hij
werkte als loonwerker bij een boer, maar moest in de winter met garen en band langs de deu
ren om vrouw en acht kinderen van eten te kunnen voorzien. Dat was armoe troef. Daarom
besloot opa zijn geluk te beproeven in Zuid-Limburg, waar hij in Brunssum werk vond bij de
kolenmijn Hendrik. Zijn zoon, mijn vader, ging na zijn schooltijd ook in de mijn werken. Na
zijn diensttijd in Indonesië van 1946 tot en met 1949 trouwde hij in 1950 met mijn moeder in
Holwerd, maar omdat hij vanwege de goede verdiensten weer in de mijn ging werken, verhuis
den zij samen naar Brunssum. Ze kregen zes kinderen, van wie ik de oudste ben. Na enige tijd
te hebben ingewoond bij mijn grootouders konden zij een huurhuis krijgen en tenslotte een
nieuwe eigen woning.
Groentetuin
Wij hadden een grote groentetuin. Er werd veel ingemaakt ('geweckt') voor de wintermaanden.
De weckflessen werden bewaard in de kelder. Als er nog groente over was, moest ik die met
mijn zusjes in de kinderwagen verkopen langs de deuren. Dat was onze eerste ventwijk, alleen
wisten we dat toen nog niet.
Toen er gas was gevonden in Groningen ontstonden al gauw de geruchten dat de mijnen
zouden sluiten. Het zou nog wel enkele jaren duren, maar mijn vader vertrouwde het niet en
wilde voor zichzelf beginnen, net als zijn zwagers die in Friesland een melkzaak en een kruide
nierszaak hadden. Hij ging zijn middenstanddiploma halen en zijn rijbewijs. Toen hij die had
kocht hij in 1965, via een advertentie in het blad 'Melk en Zuivel', een melkzaak in Alkmaar.
In het Groot Nieuwland, in het centrum.
Mijn moeder had de zaak en het huis nooit gezien, maar ze had alle vertrouwen in mijn vader.
Toen ze met de huisraad in Alkmaar kwamen, was dat echter toch wel schrikken: van een
nieuw huis naar een oud pand, met een dak zo lek als een zeef...
André Soorsma: altijd lachen met een klant...
19
