Het postkantoor in de Van de Vijzellaan wordt ook genoemd, wel met di
recteur Vroegop, op zichzelf een naam die in Sint-Pancras voorkomt. Het
huis van de dokter heet Ter Geest, al wordt hij Dulieu genoemd.
Aangezien Bernlef in 1937 geboren is en niet zo lang in Sint-Pancras heeft
gewoond, moet ik zeggen, dat hij in 1965 bij het verschijnen van de eerste
druk toch aardig van de Pancrasser situatie op de hoogte was. Bovendien
is het boek geen historische studie, maar een verhaal.
Bij de bespreking van Het spoor van Mertens van Peter Bak is de term
sleutelroman gevallen. Een sleutelroman is een verhaal waarin mensen
voorkomen die leven of geleefd hebben. Hun naam wordt in het verhaal
veranderd.
Is Stukjes en Beetjes/Achterhoedegevecht een sleutelroman Nee, je zou
de vraag kunnen stellen, of het een roman of een novelle is, maar dat laat
ik liever over aan de vakgenoten. Het is volgens mij in de eerste plaats een
gefantaseerd verhaal met verwijzingen naar de werkelijke omstandigheden
in de plaats Sint-Pancras.
Tenslotte nog iets over de titels. Volgens mij wijst Stukjes en beetjes naar
het feit, dat er uit het leven van Michiel in de oorlog een aantal feiten be
schreven worden. Achterhoedegevecht verwijst naar het feit, dat Michiel
geen heldendaden heeft verricht. Dat was ook niet te verwachten. Wat hij
in de oorlog heeft meegemaakt kwam op zijn weg.
Ik heb het boek kort na het verschijnen van de derde druk voor de eerste
keer gelezen. Ik vond het toen al een bijzonder aardig verhaal en dat vind
ik nu nog. Misschien is het hier of daar nog wel te krijgen.
Natuurlijk heb ik bij het schrijven van deze boekbespreking gebruik moe
ten maken van gegevens die ik in allerlei boeken gevonden heb. Het is een
geluk, dat ik graag zelf het achtergrondmateriaal in mijn bezit wil hebben.
Ik moet er toch niet aan denken, dat ik voor het raadplegen van gegevens
telkens de reis naar de bibliotheek in Zuid-Scharwoude zou hebben moe
ten ondernemen. Ik denk, dat deze boekbespreking dan niet tot stand zou
zijn gekomen.
Arnold Troostwijk.
79
