19. Schaatsen.
In 2008 bestaat de ijsclub
Sint-Pancras 100 jaar. Wij
gunnen hen hun feestje
van harte en hopen dat
ze nog vele jaren zullen
blijven bestaan. Schaatsen
blijft boeien en is sport
en ontspanning voor alle
leeftijden. Schoonrijden,
wedstrijdrijden, hardrij
den en kunstrijden of
gewoon een baantje trek
ken.
Wat velen niet weten is dat de schaats zelf al bijna 1000 jaar oud is en dat
er alleen al in Nederland ruim 350 schaatsfabriekjes zijn geweest.Vaak heel
ambachtelijk begonnen in de huiskamer en later in kleine werkplaatsjes,
tot tenslotte de massaproductie. Waarschijnlijk waren er ook in Sint-Pan-
cras en omgeving enkele van die bedrijfjes waarbij elkeen dacht dat hij de
beste schaats maakte en die ook steeds weer verbeterde.
Er zijn in onze ogen een tweetal unieke boeken verschenen waarin syste
matisch wordt beschreven hoe de schaats zich heeft ontwikkeld door de
eeuwen heen. We noemen:
"van glis tot klapschaats" van Wiebe Blauw, en "Glijdend door de tijd op
bevroren water", van Rene Diekstra.
Natuurlijk is er veel verloren gegaan en moeten we tot ca. 1800 ons voor
namelijk behelpen met de schamele opgravingen en oude prenten en dan
blijkt dat het niet direct de Friezen waren die begonnen, maar dat de Ne
derlandse geschiedenis van de schaats veeleer was gelegen in Noord- en
Zuid Holland.
Al in vroeger tijden bleek dat je op bevroren water vlugger vooruit kon
komen dan in gewoon water. En op bevroren water liep je toch wat gemak
kelijker dan door sompige gebieden. Om wat meer grip op het ijs te krijgen
bond men een bot -vaak het onderbeen van een rund- onder de schoenen.
Die botten werden dan wel eerst iets gemodelleerd.
58
